Hầu hết mọi người đều biết đến hai Đền thánh nằm trên đỉnh Moriah của Jerusalem , còn được gọi là Núi Đền . Đền thờ đầu tiên được xây dựng bởi Vua Solomon , bị phá hủy bởi người Babylon sau 410 năm. Người Do Thái cuối cùng đã được phép quay trở lại Zion và xây dựng lại Đền thờ thứ hai dưới thời Vua Ba Tư Si-ru. Công trình kiến trúc này được mở rộng thêm bởi Vua Hê-rốt , trước khi bị phá hủy bởi người La Mã 420 năm sau khi xây dựng.
Điều mà nhiều người không nhận ra là trước các Đền thờ ở Jerusalem, một ngôi đền đã từng đứng ở Si-lô, một thị trấn cổ ở Samaria, trong 369 năm. Đó là một khoảng thời gian rất dài - lâu hơn rất nhiều so với thời kỳ Hoa Kỳ là một quốc gia độc lập. Đây là nơi duy nhất đóng vai trò là trung tâm tôn giáo quốc gia cho Người Do Thái trong thời kỳ này - thời đại của Các Quan Xét trong Kinh thánh.
Tầm quan trọng của Si-lô được các giáo sĩ Do Thái cổ đại viết , “Không có gì khác biệt về tầm quan trọng của Si-lô và Jerusalem nhưng… sự tôn nghiêm của Si-lô đã được giải phóng [khi ngôi đền không còn ở đó], trong khi sự linh thiêng của Jerusalem là bất diệt." ( Mishnah, Megillah 1:11. )
Khi dân Y-sơ-ra -ên định cư vùng đất này vào thời Giô-suê , Si-lô đã được chọn làm địa điểm cho Đền Tạm. Kinh thánh cho thấy Si-lô đã từng là một vị trí quốc gia. Tại đây, dân Y-sơ-ra-ên họp để chia đất cho bảy bộ lạc còn lại. ( Giô-suê 18:19 ) .Người Lê-vi đã đến để đòi các thành phố đã được chỉ định của họ. ( Giô-suê 21:1 -2 ). Các chi phái của Gát và Ru-bên khởi hành từ Si-lô đến lãnh thổ của họ ở phía Đông sông Jordan. ( Giô-suê 22:9 ) . Khi dân Y-sơ-ra-ên cử một phái đoàn đến đối đầu với các bộ tộc của Gát và Ru-bên vì đã thiết lập một bàn thờ bên kia sông Giô-đanh, nhóm này đã rời khỏi Si-lô. ( Giô-suê 22:12 ) .Các sự kiện tương tự cũng đã xảy ra ở đây trong những năm đầu của cuộc định cư của người Israel trên đất liền.
Trải qua vài trăm năm, thầy tế lễ thượng phẩm Hê-li đã phục vụ ở Si-lô với tư cách là nhà lãnh đạo tinh thần cho dân Y-sơ-ra-ên. ( 1 Sa-mu-ên 1 ) . Nơi đây là nơi để mọi người hành hương đến và chúng ta có câu chuyện của bà An-ne mẹ của Sa-mu-ên trong ( 1 Sa-mu-ên 1 ). Lời cầu nguyện chân thành của An-ne tại Si-lô là một trong những lời cầu nguyện nổi tiếng nhất từng được thốt ra. Người con trai được ban phước của họ cuối cùng đã lớn lên và trở thành nhà tiên tri vĩ đại Samuel , được đưa đến Si-lô khi còn nhỏ và được Eli nuôi dưỡng ở đó. 1 Sa-mu-ên 1:24.
Chính từ ngôi đền ở Shiloh, Hòm Giao ước đã được đem ra trong cuộc chiến chống lại quân Philistines, những người đã chiếm được nó. (1 Sa-mu-ên 4:3 - 4. ) Khi tin tức về việc bắt giữ Hòm Giao Ước được đưa về cho Eli ở Si-lô, ông đã ngã ra khỏi ghế và chết. ( 1 Sa-mu-ên 4: 10--13 ). Ngày nay người ta còn xác định được chính xác nơi Eli sẽ ngồi và ngã chết. Hòm Giao Ước ra khỏi Si-lô và bị cướp mất có ý nghĩa rất lớn, vì nó đã không trở về “nhà” trong khoảng 60 năm, cho đến khi khi Vua David đưa nó đến Jerusalem.
( di chỉ Si-lô ngày nay người ta tìm được tại đúng nơi mà nó đã từng tồn tại )
THỜI GIAN SAU.
Ngay cả những thế hệ sau ngôi đền ở Si-lô không còn, Si-lô vẫn tiếp tục gắn liền với những sự kiện lịch sử quan trọng. Nhà tiên tri A-hi-gia tại Si-lô cảnh báo rằng Vương quốc do Solomon cai trị sẽ bị chia làm hai. ( 1 Các vua 11: 29-31 ) . Ông là nhà tiên tri chủ chốt khi Vương quốc Y-sơ-ra-ên tách khỏi Vương quốc Giu-đa , và lên án nặng nề việc thờ thần tượng đang tràn lan vào thời điểm đó. (1 Các vua 14: 4-10. )
Sách Giê-rê-mi kể về vụ sát hại một phái đoàn tới thủ lĩnh Do Thái của Giu-đa , Ghê-đa-lia, con trai A-hi-cam , sau cuộc chinh phục của người Babylon, một số người trong số họ đến từ Si-lô ( Giê-rê-mi 41 : 5 - 7. )
Chúng ta cũng đọc cách Giê-rê-mi, về hậu duệ của thầy tế lễ than khóc về sự tàn phá ở Si-lô- một sự kiện rõ ràng đã khắc sâu vào ký ức của quốc gia. Giê-rê-mi 7: 12 .
BÍ ẨN VỀ SỰ KẾT THÚC CỦA SI-LÔ.
Vậy, điều gì đã xảy ra với Si-lô, một trong những địa điểm quan trọng nhất trong lịch sử Do Thái? Kinh thánh không cho chúng ta biết một cách rõ ràng, sự chấm dứt của Si-lô đã dẫn đến 60 năm mà Hòm Giao ước không có một ngôi nhà thích hợp và dân Y-sơ-ra-ên thiếu một nơi thờ phượng thực sự của quốc gia.
Quan điểm phổ biến nhất của giáo sĩ Do Thái là ngôi đền ở Si-lô đã thực sự bị phá hủy. Maimonides Mishneh Torah Hilchot Beit Habechira 1: 2 đề cập đến “sự hủy diệt của Si-lô” cũng giống như sự phá hủy các đền thờ ở Jerusalem. Một số nhận định cho rằng ngôi đền đã bị thiêu rụi cũng như những ngôi đền ở Jerusalem. Gần đây, các nhà khảo cổ học đã tìm thấy bằng chứng về một trận hỏa hoạn khủng khiếp ở Si-lô vào khoảng thời gian ngôi đền có ở đây, điều này phù hợp với câu chuyện kể rằng nó đã bị tấn công.
Từ lời của nhà tiên tri Giê-rê-mi cho thấy rõ ràng là có điều gì đó tồi tệ đã liên quan đến sự sụp đổ của Si-lô, ông đã cảnh báo Jerusalem những lời nghiêm khắc sau: “Thế thì, hãy đi đến chỗ ở cũ của ta tại Si-lô, là nơi trước kia ta đã gởi danh ta, mà xem, vì tội ác của dân Y-sơ-ra-ên ta, ta đã làm cho nó thể nào.. ” Giê-rê-mi 7: 12.
Tương tự như vậy, sách Thi thiên gợi ý về những thời điểm đen tối khi Đức Chúa Trời “Đến nỗi bỏ đền tạm tại Si-lô, Tức là trại Ngài đã dựng giữa loài người;”. ( Thi thiên 78:60 ) . Tác giả Thi thiên miêu tả một dịp đầy kiếm, lửa và mất mát. Nó chắc chắn tạo ấn tượng rằng một cái gì đó khủng khiếp đã xảy ra.
SI-LÔ CÓ PHẢI LÀ NGÔI ĐỀN ?
Tamud, Likkutei Sichot vol 11 trang 175-7. cung cấp một cái nhìn sâu sắc quan trọng giúp làm sáng tỏ bí ẩn này. Khác biệt quan trọng giữa các ngôi nhà của Đức Chúa Trời ở Si-lô và Jerusalem là các công trình kiến trúc ở Giê-ru-sa-lem là đền thờ , trong khi Si-lô và thánh địa di động (Đền tạm ) mà dân Y-sơ-ra-ên có trong thời gian lưu trú trong sa mạc là đền “tạm” . Trong khi các đền thờ ở Jerusalem nhiều lần được gọi là “ngôi nhà”, thì nơi thờ phượng được dựng lên ở Si-lô được mô tả như một “lều”. Kinh thánh gọi là “lều” không ít hơn 106 lần! Sự khác biệt là gì?
Có khác biệt đáng kể ở đây. Một ngôi đền, giống như một ngôi nhà, được thiết kế để tồn tại vĩnh viễn, trong khi đền tạm, giống như một cái lều, vốn có mục đích là tạm thời. Một ngôi nhà sẽ chỉ bị phá hủy nếu xảy ra sự cố khủng khiếp. Mặt khác, một chiếc lều sẽ được gỡ xuống khi nó không còn cần thiết nữa. Khi một ngôi nhà bị dỡ bỏ, đó là một vấn đề lớn; khi một cái lều bị gỡ xuống, nó không có gì đáng kể, bởi vì nó không bao giờ có nghĩa là vĩnh viễn.
Đó là lý do tại sao lý do được đưa ra cho việc phá hủy các đền thờ ở Jerusalem là "vì tội lỗi của chúng ta" và "do tội lỗi của Israel." Nếu không có lý do rõ ràng, một cấu trúc lâu dài sẽ được cho là vẫn đứng vững. Nếu thay vào đó, nó đã bị phá hủy, điều này đòi hỏi một lời giải thích. Mặt khác, đền tạm ở Si-lô bị phá hủy không đòi hỏi một lời giải thích, vì nó chỉ có ý định đứng trên cơ sở tạm thời.
Thật vậy, Talmud 33 đề cập đến thời kỳ đền tạm của Chúa đứng ở Si-lô là "trạng thái nghỉ ngơi", trong khi ngôi đền ở Jerusalem được gọi là "ngôi nhà của tổ tiên." Si-lô chỉ là một điểm dừng chân trên con đường dẫn đến “nơi đã chọn của Đức Chúa Trời”. ( Phục truyền 12:5 , 12:15. )
Điều khiến Si-lô trở nên quan trọng là thực tế là Hòm Giao ước nằm ở đó. Cấu trúc Đền Tạm là tạm thời, nhưng Hòm Giao Ước là vĩnh viễn. Vì Hòm Giao Ước được đặt tại Si-lô, nên Si-lô trở nên trung tâm, là nơi thiêng liêng. Do đó, khi Hòm Giao Ước bị chiếm, tòa nhà từng đặt nó sẽ mất đi tầm quan trọng và dẫn đến kết cục bị bỏ hoang. Dựa trên điều này, chúng ta có thể nói rằng tất cả các ý kiến về những gì đã xảy ra ở Shiloh đều có thể đúng. Rõ ràng là có lửa ở Shiloh vào thời điểm được đề cập. Mặc dù người Philistines rất có thể không trực tiếp phá hủy Si-lô, nhưng việc họ chiếm được Hòm Giao Ước có nghĩa là cuối cùng họ đã dẫn đến sự sụp đổ của nó.
( các vị trí của đền tạm, nơi từng để Hòm Giao Ước tại Si-lô )
SI-LÔ NGÀY NAY.
Si-lô cổ xưa đã nằm trong đống đổ nát nhiều thế kỷ. Cuộc sống của người Do Thái tại Si-lô đã được tái lập ở đó vào năm 1978 (chính thức được công nhận vào năm 1979), và hiện có dân số khoảng 5.000 cư dân. Thật đáng kinh ngạc, những tàn tích của Si-lô cổ đại đã bắt đầu được khám phá vào thời gian gần đây. Bây giờ người ta có thể nhìn thấy nơi mà Đền Tạm cổ xưa này đã đứng ở tất cả các thế hệ trước. Thật dễ dàng để xác định địa điểm này vì Sách Các Quan Xét 21:19 cung cấp một mô tả khá chi tiết về vị trí của nó. Si-lô là một trong những địa điểm quan trọng nhất trong lịch sử của người Do Thái, nơi xảy ra nhiều sự kiện quan trọng nhất trong Kinh thánh, và chắc chắn thật tuyệt vời khi có thể kết nối lại với một địa điểm có lịch sử tuyệt vời như vậy.
Ngày nay, người ta cũng đã phát hiện ra các phần của bức tường nguyên thủy của ngôi đền Do Thái rất có ý nghĩa này, cũng như nhiều đồ dùng và hiện vật được sử dụng ở đó.
( Một nhà hội Do Thái được dựng lên tại Si-lô bởi người Do Thái ở Si-lô theo đúng khuôn mẫu của Đền Tạm thời Môi-se )
Ở Si-lô ngày nay, những câu chuyện cổ trong Kinh thánh, bao gồm nhiều câu chuyện quan trọng và được yêu thích nhất, trở nên sống động. Chúng ta thực sự thấy phấn khích và tràn đầy cảm hứng tại bức tường than khóc , khu Đền Thánh phía Tây ở Jerusalem. Nhưng cũng có rất nhiều điều để được truyền cảm hứng và phấn khích về một ngôi đền được thành lập hơn một nghìn năm trước khi ngôi đền được xây dựng, và đã tồn tại trong khoảng thời gian đẹp nhất của bốn thế kỷ.
Biên tập bởi Mục Vụ Do Thái Lời Sự Sống Việt Nam.