Vào năm 2009, một mảnh gốm vỡ của Ê-sai đã được khai quật cùng với mảnh vỡ chứa bản khắc có tên của vua Ê-xê-chia bởi Tiến sĩ Eilat Mazar và các cộng sự. Mảnh gốm này được phát hiện bên cạnh những bức tường của khu định cư đồ sộ thời Sa-lô-môn. Đây là phát hiện quan trọng trong thời điểm đó, phát hiện này củng cố những chứng cớ về thời kỳ thịnh trị của vua Ê-xê-chia, một vị vua nổi tiếng trong Kinh Thánh.
Nếu tra cứu Kinh Thánh trong II Các Vua 19;20 II Sử ký 26;32 và sách Ê-sai thì chúng ta có thể thấy sự liên quan của Ê-sai và vua Ê-xê-chia. Chính Ê-sai được biết đến nhiều qua sự phục vụ Chúa trong thời kỳ của vua Ê-xê-chia. Chính vì vậy không có gì ngạc nhiên khi hai mảnh gốm chứa con dấu của cả hai được tìm thấy cùng lúc, cùng địa điểm và cùng thời kỳ.
Mảnh vỡ chứa tên của vua Ê-xê-chia là bằng chứng không thể chối cãi về sự tồn tại của vị vua Giu-đa và cha của mình là A-cha như ghi chép của Kinh Thánh. Tuy nhiên đến năm 2018 thì khám phá về mảnh vỡ chứa tên của tiên tri Ê-sai mới được công bố vì nhiều lý do khác nhau.
Không giống như mảnh vỡ chứa tên của vua Ê-xê-chia, mảnh vở của tiên tri Ê-sai đã chịu thiệt hại nặng nề. Phần lớn phần trên của mảnh vỡ bị đứt rời, tuy nhiên phần trên, nơi bị thiếu chỉ chứa hình ảnh chứ không phải văn bản vì vậy phần thiếu này không cản trở việc giải thích các dòng chữ chứa trên mảnh vỡ. Phần dưới của mảnh vở chứa dòng chữ quan trọng mang tên của chủ sở hữu nó.
Có hai dòng văn bản. Cả hai đường đều bị hư hại nhẹ ở phía bên trái bởi một dấu ngón tay cái có cả dấu vân tay, có thể là do ảnh hưởng khi tạo hình. Dấu tay này đã xóa một số chữ cái nhưng bất chấp những thiệt hại, dòng đầu tiên trên đó rất dễ hiểu: “Thuộc về Ê-sai….”
Dòng phía dưới, thấp hơn chứa ba chữ cái dễ đọc “nvy”. Trong tiếng Do Thái từ có nghĩa là “nhà tiên tri” là từ gồm 4 từ với chữ cuối cùng là từ “aleph”. Cùng với phần bị mất do dấu tay, và vì tiếng Do Thái đọc từ phải sang trái thì khi tái tạo lại dòng chữ “nvy -” kết hợp với dòng phía trên, người ta có dòng chữ “Thuộc về Tiên tri Ê-sai”
Con dấu của Ê-sai được tìm thấy có niên đại vào cuối thể kỷ thứ tám TCN, đây chính xác là thời gian mà tiên tri Ê-sai sinh sống. Mảnh vỡ của Ê-sai được tìm thấy tại khu vực sinh sống của hoàng gia, đây cũng chính là nơi mà Ê-sai từng làm việc. Mảnh vở của Ê-sai nằm cách mảnh vỡ của vua Ê-xê-chia, một người mà Ê-sai làm việc trực tiếp chỉ có 10 feet. Những tàn tích này được tìm thấy trong cùng một tập hợp và địa tầng của đất. Sự gần gũi về mặt vật lý và Kinh thánh theo nghĩa đen của họ thật hấp dẫn.
Vào thời kỳ đó, các con dấu khắc chỉ dành cho những người có vị trí quan trọng. Phía trên cùng của mảnh gốm chứa con dấu của Ê-sai có họa tiết được cho là hình con nai đang gặm cỏ, đây cũng là hình ảnh mà nhà tiên tri thường sử dụng trong sách của ông (Ê-sai 11: 6; 13:14; 35: 6).Vị trí của dấu ngón tay cái làm mất các chữ cho thấy rằng người dùng là người thuận tay phải. Do đó, có thể lắm đây là “dấu vân tay duy nhất của chính nhà tiên tri!”
Mảnh gốm chứa con dấu tìm được bị vỡ phần trên do sợi dây buộc gói bên dưới nó. Hơn nữa, mặt chứa hình ảnh con nai mang dấu ấn của một chiếc bao vải. Điều này thoạt nghe không bình thường, tuy nhiên, người ta còn tìm thấy một chiếc bánh ngay bên ngoài khu vực được cho là tiệm bánh của khu vực hoàng gia. Có lẽ trong bao tải chứa một loại thực phẩm.
Thật thú vị khi điều này phù hợp với điều mà Ê-sai đã bảo Ê-xê-chia làm để được lành bệnh trong II Các Vua 20: 7 “Hãy lấy một CÁI BÁNH TRÁI VẢ. Người ta lấy nó đắp trên mụt ung, thì vua được lành”.
Những gì mà ngày nay khảo cổ tìm kiếm được, cho thấy Kinh Thánh thật tuyệt vời đáng để chúng ta “… suy gẫm ngày và đêm, hầu cho cẩn thận làm theo mọi điều đã chép ở trong; vì như vậy ngươi mới được may mắn trong con đường mình, và mới được phước.” ( Giô-suê 1:8)
Nguyện xin lời Chúa ở cùng và ban phước cho mọi người.
Biên tập bởi Mục Vụ Do Thái Lời Sự Sống Việt Nam.