( Bô-ô và Ru-tơ )
Cơn đói kém trong sách Ru-tơ là một sự kiện quan trọng trong thời kỳ Các Quan Xét, từ sự kiện này và bởi sự thương xót Chúa mà dòng dõi của một vị vua lớn ra đời. Nạn đói này không chỉ là dữ liệu lịch sử mà theo nghiên cứu do nhà khảo cổ học Israel Finkelstein chỉ đạo đã tiết lộ bằng chứng về nạn đói này, từ những điều nhỏ nhất: mẫu phấn hoa. Phân tích phấn hoa cổ đại cho thấy nạn hạn hán kéo dài, tàn khốc trên toàn vùng và tình trạng thiếu lương thực là phù hợp với lời tường thuật trong Kinh thánh trong sách Ru-tơ.
Ru-tơ 1: 1-2 chép “Trong đời các quan xét, một cơn đói kém xảy đến trong xứ, có một người từ Bết-lê-hem xứ Giu-đa, đi với vợ và hai con trai mình đến kiều ngụ trong xứ Mô-áp. 2 Người tên là Ê-li-mê-léc, vợ tên là Na-ô-mi, hai con trai tên là Mạc-lôn và Ki-li-ôn, đều là dân Ê-phơ-rát về Bết-lê-hem trong xứ Giu-đa. Đến xứ Mô-áp, chúng bèn ở tại đó.”
Hậu quả của nạn đói, gia đình của Elimelech di cư về phía đông đến vùng đất Moab (Mô-áp ), nơi các con trai của ông kết hôn với hai người phụ nữ — Orpah (Ọt-ba) và Ruth (Ru-tơ ). Trong thời gian họ tạm trú tại vùng đất Mô-áp, Elimelech và hai con trai của ông đã chết (câu 5). Cuối cùng, sau 10 năm, Na-ô-mi trở về quê hương với Ru-tơ, sau khi “Na-ô-mi có nghe nói rằng Đức Giê-hô-va đã đoái xem dân sự Ngài, và ban lương thực cho, bèn đứng dậy cùng hai dâu mình, đặng từ xứ Mô-áp trở về.” (câu 6).
Vào năm 2013, các nhà khoa học từ Đại học Tel Aviv và Đại học Bonn của Đức đã tiết lộ nghiên cứu của họ về các mẫu hạt phấn hoa cổ đại đã cho thấy một nạn đói lớn kéo dài vùng đất Ca-na-an, từ những năm 1250 đến 1100 BCE. Các hạt phấn hoa có độ bền đáng kể, cực kỳ khác biệt ( trong khoa học thì mỗi cây riêng lẻ có một dạng phấn hoa “dấu vân tay” duy nhất) và bảo quản tốt qua hàng thiên niên kỷ trong môi trường hồ hoặc sa mạc.
( Hạt phấn hoa được phóng đại 500 lần )
Trong suốt ba năm, các nhà nghiên cứu đã nghiên cứu tỉ mỉ từng lớp, nhóm nghiên cứu đã khoan lõi trầm tích từ Biển Galilee và Wadi Zeelim, gần Biển Chết. Họ phát hiện ra rằng trong giai đoạn 1250-1100 BCE , đã có một đột ngột, giảm đáng kể của các loại cây Địa Trung Hải đặc biệt là cây thông, cây sồi và carobs. Thay vào đó là sự gia tăng của việc trồng các loại cây có khí hậu khô hạn, chẳng hạn như ô liu. Các nhà nghiên cứu xác định đây là kết quả của những đợt hạn hán lặp lại, liên tiếp trong khoảng thời gian 150 năm này.
Phát hiện này phù hợp với các mẫu phấn hoa khác trong khu vực có niên đại vào thời kỳ này, được lấy từ Ai Cập, Syria, Síp và Thổ Nhĩ Kỳ. Điều này phù hợp với bức tranh lịch sử rộng lớn hơn. Vào đầu thời kỳ này, một người cai trị Hittite (Hê-tít) đã viết cho Pharaoh Ramses II ở thế kỷ 13 , "Tôi không có ngũ cốc trong vùng đất của tôi." (Đế chế Hittite kéo dài từ Syria đến Thổ Nhĩ Kỳ ngày nay.) Vị pharaoh sau đây, Merneptah , ghi nhận các chuyến hàng ngũ cốc được gửi đến để “giữ cho đất Hatti sống sót” (khoảng năm 1210 TCN ).
Khoảng thời gian từ thế kỷ 13 đến thế kỷ 12 này được biết đến với “Sự sụp đổ thời kỳ đồ đồng” bí ẩn — sự biến động của các nền văn minh xung quanh phía đông Địa Trung Hải. Đế chế Hittite sụp đổ. Chiến tranh nổ ra, những cuộc di cư tràn lan. Và đó có thể là lý do gia đình Elimelech chuyển về phía đôngvề phía đồng bằng của Trung Đông— cách xa khu vực Địa Trung Hải?
( Minh họa về cuộc di cư , xâm lượt dẫn đến sự sụp đổ của thời kỳ đồ đồng )
Kinh thánh không mô tả chính xác nạn đói kéo dài bao lâu, ngoài thực tế là nó đã kéo dài rất lâu. Nạn đói được nói một cách chung chung hơn là diễn ra “Trong đời các quan xét”. Thời kỳ Các Quan Xét của Kinh Thánh kéo dài từ ngày 14 đến thế kỷ 11 TCN. Cuộc di cư của gia đình Elimelech vào xứ Mô-áp do nạn đói kéo dài suốt 10 năm — cho đến khi người ta “Na-ô-mi có nghe nói rằng Đức Giê-hô-va đã đoái xem dân sự Ngài, và ban lương thực cho” (câu 6). Điều thú vị là các nhà nghiên cứu từ Đại học Tel Aviv đã phát hiện ra rằng vào cuối các lớp trầm tích “hạn hán”, đã có bằng chứng về thời kỳ phục hồi trạng thái ẩm ướt.
Nhưng nạn đói trong Kinh thánh đã kéo dài và khắc nghiệt — và có thêm dấu hiệu về điều này, rất lâu trước khi cuộc di cư vào xứ Mô-áp. Các con trai của Elimelech và Naomi, những người sẽ là những người trẻ tuổi vào thời điểm của cuộc hành trình, được đặt tên là Mahlon (Mạc-lôn ) và Chilion ( Ki-li-ôn ). Mahlon có nghĩa là “ốm yếu” (từ gốc chỉ sự yếu đuối ), và Chilion có nghĩa là “gầy mòn đi” hoặc “kiệt sức” - những cái tên phù hợp với sự ra đời của những đứa trẻ bị suy dinh dưỡng trong bối cảnh đói kém. Trong thời gian tạm trú, cả hai chàng trai trẻ đều chết cùng với cha của họ - để lại cảnh góa bụa với mẫu hệ Naomi và vợ của họ, Ruth và Orpah.
Thời kỳ Các-quan-xét là một thời kỳ đầy biến động và tội lỗi đối với đất nước Y-sơ-ra-ên non trẻ. Một thời kỳ nổi loạn liên miên, chiến tranh, áp bức ngoại bang và nô lệ. Trong các chương “phước lành và sự rủa sả” của Lê-vi Ký 26 và Phục truyền luật lệ ký 28, Đức Chúa Trời nói với dân Y-sơ-ra-ên trước khi họ vào Đất Hứa rằng nếu họ không thờ phượng Đức Chúa Trời thì họ sẽ phải đối mặt với nạn đói cùng với những điều khác . Phục truyền luật lệ ký 28:40 khi nói về sự rủa xả có chi tiết nói rằng “Ngươi sẽ có cây ô-li-ve trong cả địa phận mình, nhưng lại không được xức dầu, vì cây ô-li-ve sẽ rụng trái.”. Sẽ có cây ô liu — nhưng họ sẽ làm mất trái của chúng và như nghiên cứu phía trên thời kỳ này đúng là chỉ có cây Ô-liu mới mọc được nhưng họ đã mất mùa. Ngay cả từ gốc của tên Chilion ( Ki-li-ôn;gầy mòn; kiệt sức ) cũng được tìm thấy trong Phục truyền luật lệ ký 28: 65 — và từ gốc của Mahlon (Mạc-lôn; ốm yếu ) có thể tìm thấy trong chương sau , tiếp tục mô tả những lời nguyền rủa (Phục truyền luật lệ ký 29:21).
Các nhà khoa học từ Đại học Tel Aviv đã chứng thực những gì Kinh Thánh mô tả khi so sánh với các văn bản cổ xưa xung quanh. Và giờ đây, từ những “hiện vật” nhỏ nhất, chúng ta có bằng chứng về tình hình địa chính trị của sách Ru-tơ - lời tường thuật phù hợp chính xác với niên đại lịch sử thế tục về nạn đói thảm khốc trên toàn khu vực. Một nạn đói đã đẩy Elimelech về phía đông đến xứ Mô-áp, nơi Na-ô-mi gặp Ru-tơ - và kết thúc của sách Ru-tơ, ba thế hệ sau, vị vua vĩ đại nhất của Y-sơ-ra-ên được sinh ra.
Biên tập bởi Mục Vụ Do Thái Lời Sự Sống Việt Nam