( Giáo sư Steven Notley của trường Nyack College, giám đốc học thuật của cuộc khảo cổ El Araj, tại nơi khai quật Nhà thờ các Tông đồ. Anh ấy ở hàng sau đội mũ, cùng với các tình nguyện viên từ Hồng Kông. Ảnh do El Araj Expedition cung cấp.)
Các nhà khảo cổ học tại Biển Galilee nói rằng họ có thể đã tìm thấy nơi sinh thật của sứ đồ Phi-e-rơ, người được coi là Giáo hoàng đầu tiên của Giáo hội Thiên chúa giáo. Tại Bết-sa-đa, các nhà khảo cổ học ở Israel đã phát hiện một dòng chữ có thể đánh dấu nơi được coi là Nhà thờ của các Tông đồ, và có bằng chứng cho thấy nơi thờ phượng này có thể đã được xây dựng trên địa điểm nơi sinh của vị sứ đồ Phi-e-rơ.
Theo sách Tin Lành Giăng thì sứ đồ Phi-e-rơ cùng với hai sứ đồ khác là Anh-rê và Phi-líp được sinh ra ở Bết-sai-đa “Vả, Phi-líp là người Bết-sai-đa, đồng thành với Anh-rê và Phi-e-rơ.” ( Giăng 1:44 ). Đoàn thám hiểm Al-Eraj , do Viện khảo cổ học Kinneret và Đại học Nyack của New York dẫn đầu, đã tiến hành khai quật tại một trong những địa điểm, trên bờ biển phía bắc của Biển Galilee, kể từ năm 2016. Người ta đã tìm thấy bằng chứng của thế kỷ thứ nhất đó là sự chiếm đóng của La Mã đối với El-Ara.
( Dòng chữ trên sàn khảm được tìm thấy trong tàn tích của những gì các nhà khảo cổ học tin rằng là Nhà thờ các Tông đồ Byzantine được xây dựng để đứng trên ngôi nhà của Thánh Peter và anh trai của ông, Andrew. Ảnh của Achia Kohn-Tavor, do Đại học Hebrew, Jerusalem cung cấp.)
Phát hiện mới nhất tại cuộc khai quật này là một bức tranh khảm hoa văn tại một nhà thờ được tìm thấy lần đầu tiên vào năm 2019. Bức tranh khảm này mang dòng chữ kêu gọi sự cầu thay cho “thủ lĩnh và chỉ huy của các sứ đồ trên trời” —Phi-e-rơ.
Steven Notley, giáo sư trường Nyack College và là giám đốc học thuật của cuộc khai quật, cho biết trong một tuyên bố “Khám phá này là dấu hiệu mạnh mẽ nhất của chúng tôi rằng sứ đồ Phi-e-rơ có mối liên hệ đặc biệt với vương cung thánh đường, và nó có khả năng được dành riêng cho sứ đồ Phi-e-rơ. Vì truyền thống Cơ đốc giáo Byzantine thường xác định nhà của sứ đồ Phi-e-rơ là ở Bết-sai-đai, chứ không phải ở Ca-bê-na-um như người ta thường nghĩ ngày nay, nên có vẻ như vương cung thánh đường này chính là nơi được xây dựng tưởng nhớ ngôi nhà của ông ấy, ”
Những lời này ủng hộ giả thuyết của nhóm khảo cổ rằng tòa nhà là Nhà thờ các Tông đồ, một vương cung thánh đường thời Byzantine được mô tả trong các tác phẩm của Willibald, một giám mục người Đức thế kỷ thứ tám từ Eichstadt, người đã hành hương đến các thánh địa trên Biển Galilee. vào năm 724. Khi ông viết rằng "họ đã đến Bết-sai-đai, nơi ở của Phi-e-rơ và Anh-rê, nơi hiện có một nhà thờ trên khuôn viên nhà họ."
( Dòng chữ trên sàn khảm được tìm thấy trong tàn tích của những gì các nhà khảo cổ học tin rằng là Nhà thờ các Tông đồ Byzantine được xây dựng để đứng trên ngôi nhà của Thánh Peter và anh trai của ông, Andrew. Ảnh do El Araj Expedition cung cấp. )
Bức tranh khảm dường như xác định địa điểm là Nhà thờ Tông đồ nằm trên tầng của tòa nhà. Dòng chữ cũng đề cập đến một nhà tài trợ, "Constantine, người hầu của Chúa Kitô" (đây không phải là hoàng đế La Mã cùng tên), bên trong một huy chương tròn có khung bằng vải tesserae màu đen.
Địa danh Bethsaida có nghĩa là “quê hương của những người đánh cá,” và Chúa Giê-su đã gọi Phi-e-rơ và Anh-rê đi theo Ngài khi họ đang làm nghề đánh cá. Ngôi làng cũng là nơi Chúa Giê-su cho 5000 người ăn trong Mác chương 6.
( Phần còn lại của những gì các nhà khảo cổ học tin rằng là Nhà thờ của các Tông đồ ở Bethsaida, được khai quật tại địa điểm El-Araj. Ảnh của Achia Kohn-Tavor, do Đại học Hebrew, Jerusalem cung cấp.)
Phần còn lại của nhà thờ nằm phía trên nhà tắm La Mã trong trong số những gì khai quật được. Phần này nằm dưới một lớp phù sa dày 16 inch ở giữa, cho thấy ngôi làng đã có lúc bị ngập bởi Biển Galilee. Điều đó sẽ phù hợp với ghi chép lịch sử, nơi có các tham chiếu đến Bết-sai-đa đã biến mất vào cuối thế kỷ thứ ba.
Điều đó có nghĩa là khi người Byzantine xây dựng Nhà thờ các Tông đồ, ký ức địa phương về nơi Peter và Andrew sinh ra có thể đã bị mất. Mặc dù không thể xác định được địa điểm này có phải là nơi sinh của hai sứ đồ hay không, nhưng khám phá mới đã củng cố tuyên bố của El-Araj đây chính là Bết-sai-đa lịch sử.
“Một trong những mục tiêu của cuộc khai quật này là để kiểm tra xem đây có phải là địa điểm thế kỷ thứ nhất hay không, điều này sẽ cho phép chúng tôi đề xuất một ứng cử viên tốt hơn cho việc xác định Bết-sai-đa trong Kinh thánh,” giáo sư Mordechai Aviam của trường đại học Kinneret, giám đốc cuộc khai quật nói thêm.
“Chúng tôi không chỉ tìm thấy những di tích quan trọng từ thời kỳ này, mà chúng tôi còn tìm thấy nhà thờ quan trọng này và tu viện xung quanh nó.”
Biên tập bởi Mục Vụ Do Thái Lời Sự Sống Việt Nam.