KHẢO HỌC XÁC NHẬN GIBEAH, THỦ ĐÔ ĐẦU TIÊN CỦA VƯƠNG QUỐC ISREAL DƯỚI THỜI VUA SAUL

Kinh thánh đề cập đến Ghi-bê-a, dịch ra "đồi" hay "nơi cao", như một địa điểm trong chi pháo Bênjamin, còn được gọi là Ghi-bê-a của Sau-lơ, liên quan đến Chiến tranh Bênjaminite và những năm đầu cai trị của vua Sau-lơ.

" Ghi-bê-a " cũng có thể đề cập đến "Gibeah của Benjamin", "Gibeah của Saul", và "Gibeath", là những biến thể cùng tên, tất cả đều có biểu hiện "đồi" trong tiếng Hebrew. Ngoài bộ tộc Bên-gia-min, Giu-đa và Ép-ra-im còn có một thành gọi là Ghi-bê-a thuộc về dân Ga-ba-ôn, một thành phố Hê-tít chủ động cầu hòa và liên kết với Israel. Mặc dù cách nhau dưới 5 dặm, nhưng hai thành phố vẫn khác biệt.

Ghi-bê-a của vua Saul được thừa nhận là di chỉ Tell el-F ūl, nằm ở phía bắc Jerusalem. Việc khai quật được tiến hành tại Tell el-F ūl đã dẫn đến việc khám phá ra một pháo đài có từ thời của Vua Saul. Địa điểm này đã trải qua nhiều lần khai quật, được khởi xướng bởi Charles Warren vào năm 1868 và tiếp theo là William F. Albright năm 1922-1923 và 1933. Phát hiện của Albright bao gồm một tòa tháp góc và một bức tường liền kề, cả hai đều có từ thế kỷ 11 trước Công nguyên trong triều đại của Vua Saul. Ngoài ra tại đây người ta còn khám phá ra tàn tích của một pháo đài, bao gồm một bức tường đôi. Hơn nữa, đồ gốm và đầu cày sắt từ thời Sau-lơ và Đa-vít đã được phát hiện tại di chỉ này.

Chiến tranh Benjaminite, như được mô tả trong Các Quan Xét 19-21, là một bi kịch. Xung đột tàn bạo giữa bộ tộc Benjamin và các bộ tộc khác của Israel, gần như tiêu diệt bộ tộc Benjamite. Sau đó Ghibêa sẽ trở thành thủ đô đầu tiên của Vương quốc Israel dưới quyền Vua Saulơ, người đến từ Ghibêa.

Nằm cách Gibeah 7 dặm, nơi cao của Gibeon là địa điểm đền tạm trong thời gian đầu trị vì của David và Solomon. Tại "nơi cao" của Gibeon, Lều Họp (Đền tạm) và bàn thờ được đặt. Thành phố Ghibea bị bỏ hoang vào cuối thế kỷ thứ hai trước Công nguyên. Trong Chiến tranh Do Thái – La Mã đầu tiên, Titus đã lập một trại gần đó tại "Thung lũng gai" trước khi tiến hành vây hãm Jerusalem. Josephus, một nhà sử học Do Thái, được gọi đến khu vực gần Gibeah, quê hương của Saul, là "Thung lũng gai" trong các tác phẩm của ông. Vua Hussein của Jordan bắt đầu xây dựng một cung điện trên địa bàn Gibeah cổ đại (Tell el-Ful) vào những năm 1960, nhưng dự án đã bị dừng lại và chưa hoàn thành sau Chiến tranh Sáu ngày 1967 khi Israel giành quyền kiểm soát khu vực này.