Thời gian dường muốn xoá đi những sự kiện đã được Kinh Thánh ghi lại nhưng thật kỳ diệu, ngày nay lần lần Chúa vẫn mở ra những manh mối để chúng ta có thể biết được những gì Kinh Thánh viết cho là sự thật như 𝐏𝐡𝐮̣𝐜 𝐭𝐫𝐮𝐲𝐞̂̀𝐧 𝟐𝟗:𝟐𝟗 𝐜𝐨́ 𝐜𝐡𝐞́𝐩 “𝐍𝐡𝐮̛̃𝐧𝐠 𝐬𝐮̛̣ 𝐛𝐢́ 𝐦𝐚̣̂𝐭 𝐭𝐡𝐮𝐨̣̂𝐜 𝐯𝐞̂̀ 𝐆𝐢𝐞̂-𝐡𝐨̂-𝐯𝐚 Đ𝐮̛́𝐜 𝐂𝐡𝐮́𝐚 𝐓𝐫𝐨̛̀𝐢 𝐜𝐡𝐮́𝐧𝐠 𝐭𝐚; 𝐬𝐨𝐧𝐠 𝐧𝐡𝐮̛̃𝐧𝐠 𝐬𝐮̛̣ 𝐛𝐚̀𝐲 𝐭𝐨̉ 𝐭𝐡𝐮𝐨̣̂𝐜 𝐯𝐞̂̀ 𝐜𝐡𝐮́𝐧𝐠 𝐭𝐚, 𝐯𝐚̀ 𝐜𝐨𝐧 𝐜𝐡𝐚́𝐮 𝐜𝐡𝐮́𝐧𝐠 𝐭𝐚 đ𝐨̛̀𝐢 đ𝐨̛̀𝐢, đ𝐞̂̉ 𝐜𝐡𝐮́𝐧𝐠 𝐭𝐚 𝐥𝐚̀𝐦 𝐭𝐡𝐞𝐨 𝐦𝐨̣𝐢 𝐥𝐨̛̀𝐢 𝐜𝐮̉𝐚 𝐥𝐮𝐚̣̂𝐭 𝐩𝐡𝐚́𝐩 𝐧𝐚̂̀𝐲.”
Cũng vậy, nhiều người coi lời tường thuật trong Kinh thánh về 10 tai vạ ở Ai Cập là hư cấu. Nhưng ngày nay, một bản viết tay đáng chú ý từ Ai Cập cổ đại ghi lại các sự kiện và thật ngạc nhiên khi nó đặc biệt phù hợp với các sự kiện xảy ra xung quanh cuộc di cư của Y-sơ-ra-ên khỏi Ai Cập.
Một ghi chép cổ trên giấy cói cổ của người Ai-cập cổ đại mang tên là Ipuwer Papyrus ( tên chính thức là Papyrus Leiden I 344 recto ) và hiện được lưu giữ tại Bảo tàng Cổ vật Quốc gia Hà Lan ở Leiden , Hà Lan . Nó chứa Lời khuyên của Ipuwer , vì vậy còn được gọi là "Lời khuyên của Ipuwer," được viết bởi người viết thư hoàng gia Ipuwer và mô tả một thời gian đói khủng khiếp, hạn hán, chết chóc và những biến động dữ dội ở Ai Cập cổ đại. Cuốn sách dài có niên đại vào khoảng thế kỷ 13 BC nhưng được biết là đây chính là bản sao của một bản thảo đã có từ trước đó. Niên đại của bản gốc là không rõ; niên đại cho việc biên soạn của nó từ đầu thế kỷ 20 đến thế kỷ 15 BC và rất phù hợp hơn với niên đại của cuộc Xuất hành.
Hãy xem xét những câu sau đây từ Ipuwer Papyrus và so sánh chúng với văn bản Kinh thánh của sách Xuất Hành để biết điều mà Kinh Thánh đã ghi chép là sự thật.
IPUWER PAPYRUS VÀ KINH THÁNH.
Thật vậy, dòng sông là máu, nhưng con người lại uống nó. 𝐗𝐮𝐚̂́𝐭 𝐄̂-𝐝𝐢́𝐩-𝐭𝐨̂ 𝐊𝐲́ 𝟕:𝟐𝟎 𝐭𝐡𝐢̀ 𝐜𝐡𝐞́𝐩 : … 𝐡𝐞̂́𝐭 𝐭𝐡𝐚̉𝐲 𝐧𝐮̛𝐨̛́𝐜 𝐬𝐨̂𝐧𝐠 𝐛𝐞̀𝐧 𝐡𝐨́𝐚 𝐭𝐡𝐚̀𝐧𝐡 𝐡𝐮𝐲𝐞̂́𝐭.
Quả thật, [lòng người] hung bạo, ôn dịch khắp đất, máu ở khắp nơi, chết chóc không thiếu…. 𝐗𝐮𝐚̂́𝐭 𝐄̂-𝐝𝐢́𝐩-𝐭𝐨̂ 𝐊𝐲́ 𝟗:𝟏𝟓 𝐭𝐡𝐢̀ 𝐜𝐡𝐞́𝐩: 𝐭𝐚 đ𝐚̃ 𝐠𝐢𝐨̛ 𝐭𝐚𝐲 𝐫𝐚 𝐡𝐚̀𝐧𝐡 𝐡𝐚̣𝐢 𝐧𝐠𝐮̛𝐨̛𝐢 𝐛𝐢̣𝐧𝐡 𝐝𝐢̣𝐜𝐡, 𝐭𝐡𝐢̀ 𝐧𝐠𝐮̛𝐨̛𝐢 𝐜𝐮̀𝐧𝐠 𝐝𝐚̂𝐧 𝐧𝐠𝐮̛𝐨̛𝐢 đ𝐞̂̀𝐮 đ𝐚̃ 𝐛𝐢̣ 𝐝𝐢𝐞̣̂𝐭 𝐤𝐡𝐨̉𝐢. 𝐗𝐮𝐚̂́𝐭 𝐄̂-𝐝𝐢́𝐩-𝐭𝐨̂ 𝐊𝐲́ 𝟕:𝟏𝟗 : 𝐜𝐚̉ 𝐱𝐮̛́ 𝐄̂-𝐝𝐢́𝐩-𝐭𝐨̂, … đ𝐞̂̀𝐮 𝐬𝐞̃ 𝐜𝐨́ 𝐡𝐮𝐲𝐞̂́𝐭 𝐡𝐞̂́𝐭 𝐭𝐡𝐚̉𝐲.
Thật vậy, phép thuật được tiết lộ; chúng được ghi nhớ bởi những người đàn ông. 𝐗𝐮𝐚̂́𝐭 𝐄̂-𝐝𝐢́𝐩-𝐭𝐨̂ 𝐊𝐲́ 𝟖: 𝟏𝟖-𝟏𝟗; 𝟗:𝟏𝟏 𝐭𝐡𝐢̀ 𝐜𝐡𝐞́𝐩: 𝐂𝐚́𝐜 𝐭𝐡𝐮𝐚̣̂𝐭 𝐬𝐢̃ 𝐜𝐮̃𝐧𝐠 𝐦𝐮𝐨̂́𝐧 𝐜𝐚̣̂𝐲 𝐩𝐡𝐮̀ 𝐜𝐡𝐮́ 𝐦𝐢̀𝐧𝐡 𝐥𝐚̀𝐦 𝐧𝐡𝐮̛ 𝐯𝐚̣̂𝐲, đ𝐞̂̉ 𝐡𝐨́𝐚 𝐬𝐚𝐧𝐡 𝐦𝐮𝐨̂̃𝐢, 𝐧𝐡𝐮̛𝐧𝐠 𝐥𝐚̀𝐦 𝐜𝐡𝐚̆̉𝐧𝐠 đ𝐚̣̆𝐧𝐠. 𝐕𝐚̣̂𝐲, 𝐦𝐮𝐨̂̃𝐢 𝐛𝐮 𝐧𝐠𝐮̛𝐨̛̀𝐢 𝐯𝐚̀ 𝐬𝐮́𝐜 𝐯𝐚̣̂𝐭. 𝐂𝐚́𝐜 𝐭𝐡𝐮𝐚̣̂𝐭 𝐬𝐢̃ 𝐛𝐞̀𝐧 𝐭𝐚̂𝐮 𝐜𝐮̀𝐧𝐠 𝐏𝐡𝐚-𝐫𝐚-𝐨̂𝐧 𝐫𝐚̆̀𝐧𝐠: 𝐀̂́𝐲 𝐥𝐚̀ 𝐧𝐠𝐨́𝐧 𝐭𝐚𝐲 𝐜𝐮̉𝐚 Đ𝐮̛́𝐜 𝐂𝐡𝐮́𝐚 𝐓𝐫𝐨̛̀𝐢;…. 𝐂𝐚́𝐜 𝐭𝐡𝐮𝐚̣̂𝐭 𝐬𝐢̃ đ𝐮̛́𝐧𝐠 𝐭𝐫𝐮̛𝐨̛́𝐜 𝐦𝐚̣̆𝐭 𝐌𝐨̂𝐢-𝐬𝐞 𝐤𝐡𝐨̂𝐧𝐠 đ𝐮̛𝐨̛̣𝐜, 𝐯𝐢̀ 𝐜𝐨̛́ 𝐠𝐡𝐞̉ 𝐜𝐡𝐨̂́𝐜 đ𝐚̃ 𝐬𝐚𝐧𝐡 𝐭𝐫𝐞̂𝐧 𝐦𝐢̀𝐧𝐡 𝐜𝐚́𝐜 𝐭𝐡𝐮𝐚̣̂𝐭 𝐬𝐢̃ 𝐧𝐡𝐮̛ 𝐭𝐫𝐞̂𝐧 𝐦𝐢̀𝐧𝐡 𝐜𝐮̉𝐚 𝐡𝐞̂́𝐭 𝐭𝐡𝐚̉𝐲 𝐧𝐠𝐮̛𝐨̛̀𝐢 𝐄̂-𝐝𝐢́𝐩-𝐭𝐨̂.
Thật vậy, tất cả các loài động vật, trái tim của chúng đều khóc; gia súc rên rỉ vì tình trạng của đất…. 𝐗𝐮𝐚̂́𝐭 𝐄̂-𝐝𝐢́𝐩-𝐭𝐨̂ 𝐊𝐲́ 𝟖: 𝟏𝟖-𝟏𝟗; 𝟗:𝟏𝟏 𝐭𝐡𝐢̀ 𝐜𝐡𝐞́𝐩: 𝐂𝐚́𝐜 𝐭𝐡𝐮𝐚̣̂𝐭 𝐬𝐢̃ 𝐜𝐮̃𝐧𝐠 𝐦𝐮𝐨̂́𝐧 𝐜𝐚̣̂𝐲 𝐩𝐡𝐮̀ 𝐜𝐡𝐮́ 𝐦𝐢̀𝐧𝐡 𝐥𝐚̀𝐦 𝐧𝐡𝐮̛ 𝐯𝐚̣̂𝐲, đ𝐞̂̉ 𝐡𝐨́𝐚 𝐬𝐚𝐧𝐡 𝐦𝐮𝐨̂̃𝐢, 𝐧𝐡𝐮̛𝐧𝐠 𝐥𝐚̀𝐦 𝐜𝐡𝐚̆̉𝐧𝐠 đ𝐚̣̆𝐧𝐠. 𝐕𝐚̣̂𝐲, 𝐦𝐮𝐨̂̃𝐢 𝐛𝐮 𝐧𝐠𝐮̛𝐨̛̀𝐢 𝐯𝐚̀ 𝐬𝐮́𝐜 𝐯𝐚̣̂𝐭. 𝐂𝐚́𝐜 𝐭𝐡𝐮𝐚̣̂𝐭 𝐬𝐢̃ 𝐛𝐞̀𝐧 𝐭𝐚̂𝐮 𝐜𝐮̀𝐧𝐠 𝐏𝐡𝐚-𝐫𝐚-𝐨̂𝐧 𝐫𝐚̆̀𝐧𝐠: 𝐀̂́𝐲 𝐥𝐚̀ 𝐧𝐠𝐨́𝐧 𝐭𝐚𝐲 𝐜𝐮̉𝐚 Đ𝐮̛́𝐜 𝐂𝐡𝐮́𝐚 𝐓𝐫𝐨̛̀𝐢;…. 𝐂𝐚́𝐜 𝐭𝐡𝐮𝐚̣̂𝐭 𝐬𝐢̃ đ𝐮̛́𝐧𝐠 𝐭𝐫𝐮̛𝐨̛́𝐜 𝐦𝐚̣̆𝐭 𝐌𝐨̂𝐢-𝐬𝐞 𝐤𝐡𝐨̂𝐧𝐠 đ𝐮̛𝐨̛̣𝐜, 𝐯𝐢̀ 𝐜𝐨̛́ 𝐠𝐡𝐞̉ 𝐜𝐡𝐨̂́𝐜 đ𝐚̃ 𝐬𝐚𝐧𝐡 𝐭𝐫𝐞̂𝐧 𝐦𝐢̀𝐧𝐡 𝐜𝐚́𝐜 𝐭𝐡𝐮𝐚̣̂𝐭 𝐬𝐢̃ 𝐧𝐡𝐮̛ 𝐭𝐫𝐞̂𝐧 𝐦𝐢̀𝐧𝐡 𝐜𝐮̉𝐚 𝐡𝐞̂́𝐭 𝐭𝐡𝐚̉𝐲 𝐧𝐠𝐮̛𝐨̛̀𝐢 𝐄̂-𝐝𝐢́𝐩-𝐭𝐨̂.
Kìa, ngọn lửa đã bốc lên trên cao…. Thật vậy, cổng, cột và tường bị đốt cháy…. 𝐗𝐮𝐚̂́𝐭 𝐄̂-𝐝𝐢́𝐩-𝐭𝐨̂ 𝐊𝐲́ 𝟗: 𝟐𝟑-𝟐𝟒 𝐭𝐡𝐢̀ 𝐜𝐡𝐞́𝐩: Đ𝐮̛́𝐜 𝐆𝐢𝐞̂-𝐡𝐨̂-𝐯𝐚 𝐥𝐚̀𝐦 𝐜𝐡𝐨 𝐬𝐚̂́𝐦 đ𝐨̣̂𝐧𝐠, 𝐦𝐮̛𝐚 đ𝐚́ 𝐬𝐚, 𝐥𝐮̛̉𝐚 𝐜𝐡𝐚̣𝐲 𝐭𝐫𝐞̂𝐧 𝐦𝐚̣̆𝐭 đ𝐚̂́𝐭. 𝐕𝐚̣̂𝐲, Đ𝐮̛́𝐜 𝐆𝐢𝐞̂-𝐡𝐨̂-𝐯𝐚 𝐤𝐡𝐢𝐞̂́𝐧 𝐦𝐮̛𝐚 đ𝐚́ 𝐬𝐚 𝐭𝐫𝐞̂𝐧 𝐱𝐮̛́ 𝐄̂-𝐝𝐢́𝐩-𝐭𝐨̂
Hạ Ai-cập bị phá hủy và Thượng [phía nam] Ai Cập đã trở thành một đống hoang tàn. 𝐗𝐮𝐚̂́𝐭 𝐄̂-𝐝𝐢́𝐩-𝐭𝐨̂ 𝐊𝐲́ 𝟖:𝟐𝟐; 𝟗:𝟐𝟔 𝐭𝐡𝐢̀ 𝐜𝐡𝐞́𝐩: 𝐍𝐡𝐮̛𝐧𝐠 𝐧𝐠𝐚̀𝐲 đ𝐨́, 𝐭𝐚 𝐬𝐞̃ 𝐩𝐡𝐚̂𝐧 𝐛𝐢𝐞̣̂𝐭 𝐱𝐮̛́ 𝐆𝐨̂-𝐬𝐞𝐧 𝐫𝐚, 𝐥𝐚̀ 𝐧𝐨̛𝐢 𝐝𝐚̂𝐧 𝐭𝐚 𝐨̛̉, 𝐤𝐡𝐨̂𝐧𝐠 𝐜𝐨́ 𝐫𝐮𝐨̂̀𝐢 𝐦𝐨̀𝐧𝐠, 𝐡𝐚̂̀𝐮 𝐜𝐡𝐨 𝐧𝐠𝐮̛𝐨̛𝐢 𝐛𝐢𝐞̂́𝐭 𝐫𝐚̆̀𝐧𝐠 𝐭𝐚, 𝐆𝐢𝐞̂-𝐡𝐨̂-𝐯𝐚, 𝐜𝐨́ 𝐨̛̉ 𝐠𝐢𝐮̛̃𝐚 𝐱𝐮̛́. …. 𝐂𝐡𝐢̉ đ𝐚̂́𝐭 𝐆𝐨̂-𝐬𝐞𝐧, 𝐥𝐚̀ 𝐧𝐨̛𝐢 𝐝𝐚̂𝐧 𝐘-𝐬𝐨̛-𝐫𝐚-𝐞̂𝐧 𝐨̛̉, 𝐜𝐡𝐚̆̉𝐧𝐠 𝐜𝐨́ 𝐦𝐮̛𝐚 đ𝐚́ 𝐦𝐚̀ 𝐭𝐡𝐨̂𝐢.
Thật vậy, ở khắp mọi nơi lúa mạch đã chết…. 𝐗𝐮𝐚̂́𝐭 𝐄̂-𝐝𝐢́𝐩-𝐭𝐨̂ 𝐊𝐲́ 𝟗:𝟑𝟏 𝐭𝐡𝐢̀ 𝐜𝐡𝐞́𝐩: 𝐕𝐚̉, 𝐭𝐫𝐨𝐧𝐠 𝐥𝐮́𝐜 đ𝐨́, 𝐥𝐮́𝐚 𝐦𝐚̣𝐜𝐡 𝐭𝐫𝐨̂̉ 𝐛𝐨̂𝐧𝐠, 𝐜𝐚̂𝐲 𝐠𝐚𝐢 𝐜𝐨́ 𝐡𝐨𝐚, 𝐧𝐞̂𝐧 𝐥𝐮́𝐚 𝐦𝐚̣𝐜𝐡 𝐯𝐚̀ 𝐠𝐚𝐢 𝐛𝐢̣ đ𝐚̣̂𝐩 𝐧𝐚́𝐭;
Vùng đất không có ánh sáng…. 𝐗𝐮𝐚̂́𝐭 𝐄̂-𝐝𝐢́𝐩-𝐭𝐨̂ 𝐊𝐲́ 𝟏𝟎:𝟐𝟐: 𝐕𝐚̣̂𝐲, 𝐌𝐨̂𝐢-𝐬𝐞 𝐠𝐢𝐨̛ 𝐭𝐚𝐲 𝐦𝐢̀𝐧𝐡 𝐥𝐞̂𝐧 𝐭𝐫𝐨̛̀𝐢, 𝐛𝐞̀𝐧 𝐜𝐨́ 𝐬𝐮̛̣ 𝐭𝐨̂́𝐢 𝐭𝐚̆𝐦 𝐫𝐚̂́𝐭 𝐝𝐚̀𝐲 𝐭𝐫𝐨𝐧𝐠 𝐛𝐚 𝐧𝐠𝐚̀𝐲 𝐭𝐚̣𝐢 𝐱𝐮̛́ 𝐄̂-𝐝𝐢́𝐩-𝐭𝐨̂;
Thật vậy, mỗi người chết đều là một người đàn ông được sinh ra tốt đẹp…. Thật vậy, con cái của các hoàng tử đang lao vào những bức tường…. 𝐗𝐮𝐚̂́𝐭 𝐄̂-𝐝𝐢́𝐩-𝐭𝐨̂ 𝐊𝐲́ 𝟏𝟐:𝟐𝟗 𝐭𝐡𝐢̀ 𝐜𝐡𝐞́𝐩: 𝐕𝐚̉, 𝐤𝐡𝐢 𝐠𝐢𝐮̛̃𝐚 đ𝐞̂𝐦, Đ𝐮̛́𝐜 𝐆𝐢𝐞̂-𝐡𝐨̂-𝐯𝐚 𝐡𝐚̀𝐧𝐡 𝐡𝐚̣𝐢 𝐦𝐨̣𝐢 𝐜𝐨𝐧 đ𝐚̂̀𝐮 𝐥𝐨̀𝐧𝐠 𝐭𝐚̣𝐢 𝐱𝐮̛́ 𝐄̂-𝐝𝐢́𝐩-𝐭𝐨̂, 𝐭𝐮̛̀ 𝐭𝐡𝐚́𝐢 𝐭𝐮̛̉ 𝐜𝐮̉𝐚 𝐏𝐡𝐚-𝐫𝐚-𝐨̂𝐧 𝐧𝐠𝐨̂̀𝐢 𝐭𝐫𝐞̂𝐧 𝐧𝐠𝐚𝐢 𝐦𝐢̀𝐧𝐡, 𝐜𝐡𝐨 đ𝐞̂́𝐧 𝐜𝐨𝐧 𝐜𝐚̉ 𝐧𝐠𝐮̛𝐨̛̀𝐢 𝐛𝐢̣ 𝐭𝐮̀, 𝐯𝐚̀ 𝐡𝐞̂́𝐭 𝐭𝐡𝐚̉𝐲 𝐜𝐨𝐧 đ𝐚̂̀𝐮 𝐥𝐨̀𝐧𝐠 𝐜𝐮̉𝐚 𝐬𝐮́𝐜 𝐯𝐚̣̂𝐭.
Thật vậy, đàn ông rất ít, và người đặt anh trai mình trên mặt đất thì ở khắp mọi nơi…. 𝐗𝐮𝐚̂́𝐭 𝐄̂-𝐝𝐢́𝐩-𝐭𝐨̂ 𝟏𝟐:𝟑𝟎 𝐭𝐡𝐢̀ 𝐜𝐡𝐞́𝐩: Đ𝐮̛𝐨̛𝐧𝐠 𝐥𝐮́𝐜 𝐛𝐚𝐧 đ𝐞̂𝐦, 𝐏𝐡𝐚-𝐫𝐚-𝐨̂𝐧, 𝐪𝐮𝐚̂̀𝐧 𝐭𝐡𝐚̂̀𝐧 𝐜𝐮̀𝐧𝐠 𝐡𝐞̂́𝐭 𝐭𝐡𝐚̉𝐲 𝐧𝐠𝐮̛𝐨̛̀𝐢 𝐄̂-𝐝𝐢́𝐩-𝐭𝐨̂ đ𝐞̂̀𝐮 𝐜𝐡𝐨̛̀ 𝐝𝐚̣̂𝐲; …
Thật vậy, tiếng cười đã tắt… nó đang rên rỉ khắp đất…. 𝐗𝐮𝐚̂́𝐭 𝐀𝐢 𝐂𝐚̣̂𝐩 𝐊𝐲́ 𝟏𝟐:𝟑𝟎 𝐭𝐡𝐢̀ 𝐜𝐡𝐞́𝐩: 𝐜𝐨́ 𝐭𝐢𝐞̂́𝐧𝐠 𝐤𝐞̂𝐮 𝐥𝐚 𝐢𝐧𝐡 𝐨̉𝐢 𝐭𝐫𝐨𝐧𝐠 𝐱𝐮̛́ 𝐄̂-𝐝𝐢́𝐩-𝐭𝐨̂, 𝐯𝐢̀ 𝐜𝐡𝐚̆̉𝐧𝐠 𝐦𝐨̣̂𝐭 𝐧𝐡𝐚̀ 𝐧𝐚̀𝐨 𝐥𝐚̀ 𝐤𝐡𝐨̂𝐧𝐠 𝐜𝐨́ 𝐧𝐠𝐮̛𝐨̛̀𝐢 𝐜𝐡𝐞̂́𝐭…..
“LỘT TRẦN” NGƯỜI AI CẬP
Sau trận dịch cuối cùng, người Ai Cập yêu cầu dân Y-sơ-ra-ên rời đi, thậm chí dâng cho họ đồ dùng cá nhân và kho báu. Kinh thánh cho biết dân Y-sơ-ra-ên lấy của cải của Ai Cập và ra đi với “rất nhiều của cải”. Điều này cũng được phản ánh trong văn bản Ipuwer.
Thật vậy, những người đàn ông nghèo đã trở thành chủ sở hữu của cải, và anh ta không thể làm đôi dép cho mình bây giờ là một người sở hữu của cải… 𝐗𝐮𝐚̂́𝐭 𝐄̂-𝐝𝐢́𝐩-𝐭𝐨̂ 𝐊𝐲́ 𝟏𝟐:𝟑𝟓 𝐭𝐡𝐢̀ 𝐜𝐡𝐞́𝐩: 𝐕𝐚̉, 𝐝𝐚̂𝐧 𝐘-𝐬𝐨̛-𝐫𝐚-𝐞̂𝐧 𝐜𝐨́ 𝐥𝐚̀𝐦 𝐲 𝐭𝐡𝐞𝐨 𝐥𝐨̛̀𝐢 𝐌𝐨̂𝐢-𝐬𝐞 đ𝐚̃ 𝐝𝐚̣̆𝐧, 𝐱𝐢𝐧 𝐧𝐠𝐮̛𝐨̛̀𝐢 𝐄̂-𝐝𝐢́𝐩-𝐭𝐨̂ 𝐧𝐡𝐮̛̃𝐧𝐠 đ𝐨̂̀ 𝐛𝐚̆̀𝐧𝐠 𝐛𝐚̣𝐜 𝐯𝐚̀ 𝐛𝐚̆̀𝐧𝐠 𝐯𝐚̀𝐧𝐠 𝐜𝐮̀𝐧𝐠 𝐚́𝐨 𝐱𝐨̂́𝐧𝐠..
Thật vậy, vàng và ngọc bội, bạc và ngọc lam… được xâu trên cổ của những người hầu gái…. 𝐗𝐮𝐚̂́𝐭 𝐄̂-𝐝𝐢́𝐩-𝐭𝐨̂ 𝐊𝐲́ 𝟏𝟏: 𝟐 𝐭𝐡𝐢̀ 𝐜𝐡𝐞́𝐩: 𝐕𝐚̣̂𝐲, 𝐡𝐚̃𝐲 𝐧𝐨́𝐢 𝐜𝐮̀𝐧𝐠 𝐝𝐚̂𝐧 𝐬𝐮̛̣ 𝐯𝐚̀ 𝐝𝐚̣̆𝐧 𝐫𝐚̆̀𝐧𝐠 𝐦𝐨̂̃𝐢 𝐧𝐠𝐮̛𝐨̛̀𝐢 𝐛𝐚̂́𝐭 𝐥𝐮𝐚̣̂𝐧 𝐧𝐚𝐦 𝐡𝐚𝐲 𝐧𝐮̛̃ 𝐩𝐡𝐚̉𝐢 𝐱𝐢𝐧 𝐤𝐞̉ 𝐥𝐚̂𝐧 𝐜𝐚̣̂𝐧 𝐦𝐢̀𝐧𝐡 𝐧𝐡𝐮̛̃𝐧𝐠 đ𝐨̂̀ 𝐛𝐚̆̀𝐧𝐠 𝐛𝐚̣𝐜 𝐯𝐚̀ 𝐛𝐚̆̀𝐧𝐠 𝐯𝐚̀𝐧𝐠.
“Những gì tổ tiên báo trước đã đến,” văn bản Ipuwer đã viết gần đầu cuộn sách của mình như vậy. Thật vậy, những sự kiện dẫn đến cuộc Xuất hành đã được báo trước cho Áp-ra-ham, khoảng 500 năm trước đó (Sáng thế ký 15). Lời tiên tri này được lưu truyền trong dân Y-sơ-ra-ên thời tiền nô lệ sống ở Ai Cập (Sáng thế ký 50: 24-25).
Trong phần sau của cuộn giấy cói của mình, Ipuwer đã đưa vào một suy nghĩ thú vị, gợi ý về lý do cho cuộc tàn sát đã đến với vùng đất: “Anh ấy mang lại sự mát mẻ; đàn ông nói: Anh ta là người chăn cừu của loài người, và không có điều ác trong lòng. Mặc dù đàn của anh ấy rất ít, nhưng anh ấy dành một ngày để thu thập chúng, trái tim của chúng đang bùng cháy. Liệu rằng anh đã nhận thức được bản chất của chúng trong thế hệ đầu tiên; khi đó anh ta sẽ áp đặt các chướng ngại vật, anh ta sẽ giang tay chống lại chúng, anh ta sẽ phá hủy đàn gia súc và di sản của chúng. ”
Điều này nghe có vẻ giống như sự xuất hiện của Gia-cốp, 12 người con trai và đại gia đình của ông đến Ai Cập. Họ được chào đón một cách hòa bình với tư cách là người chăn gia súc và được trao đất Goshen để chăn nuôi gia súc của họ (Sáng thế ký 46:34). Như thể Ipuwer đang nói, Giá như pharaoh đã không cho phép họ vào đất nước ngăn cản họ lập thân — giá như ông ta phá hủy đàn gia súc và di sản của họ! Họ sẽ không nhân lên trong đất của chúng tôi và gây ra những lời nguyền rủa như vậy cho chúng tôi.
Văn bản Ipuwer Papyrus này thậm chí đã nhắc đến Moses? “Kìa, Ai Cập sụp đổ vì nước đổ, và kẻ đổ nước trên mặt đất đã khiến người mạnh mẽ trong đau khổ.” Một trong những phép lạ được chỉ định để “chứng minh” Đức Chúa Trời đã chọn Môi-se là một “sự đổ nước”. 𝐗𝐮𝐚̂́𝐭 𝐄̂-𝐝𝐢́𝐩-𝐭𝐨̂ 𝐊𝐲́ 𝟒: 𝟗: “𝐕𝐚̉ 𝐥𝐚̣𝐢, 𝐧𝐞̂́𝐮 𝐝𝐚̂𝐧 𝐜𝐡𝐚̆̉𝐧𝐠 𝐭𝐢𝐧 𝐜𝐚̉ 𝐡𝐚𝐢 𝐝𝐚̂́𝐮 𝐧𝐚̂̀𝐲, 𝐯𝐚̀ 𝐤𝐡𝐨̂𝐧𝐠 𝐯𝐚̂𝐧𝐠 𝐭𝐡𝐞𝐨 𝐥𝐨̛̀𝐢 𝐧𝐠𝐮̛𝐨̛𝐢, 𝐭𝐡𝐢̀ 𝐡𝐚̃𝐲 𝐥𝐚̂́𝐲 𝐧𝐮̛𝐨̛́𝐜 𝐝𝐮̛𝐨̛́𝐢 𝐬𝐨̂𝐧𝐠 𝐦𝐚̀ 𝐥𝐚̀𝐦 𝐭𝐫𝐚̀𝐧 𝐧𝐠𝐚̣̂𝐩 𝐭𝐫𝐞̂𝐧 𝐦𝐚̣̆𝐭 đ𝐚̂́𝐭; 𝐧𝐮̛𝐨̛́𝐜 𝐦𝐚̀ 𝐧𝐠𝐮̛𝐨̛𝐢 đ𝐚̃ 𝐥𝐚̂́𝐲 𝐝𝐮̛𝐨̛́𝐢 𝐬𝐨̂𝐧𝐠 𝐥𝐞̂𝐧 đ𝐨́, 𝐬𝐞̃ 𝐭𝐡𝐚̀𝐧𝐡 𝐦𝐚́𝐮 𝐭𝐫𝐞̂𝐧 𝐦𝐚̣̆𝐭 đ𝐚̂́𝐭 𝐯𝐚̣̂𝐲."
Văn bản Ipuwer này đã gọi những phép lạ như là điềm báo cho sự diệt vong của Ai Cập - “Ai Cập sụp đổ như nước đổ” – và cho cá nhân Pharaoh trong “mang theo một người đàn ông mạnh mẽ trong đau khổ,” có lẽ ám chỉ những gì đã xảy ra với chính Pharaoh.
Nguồn WJ
Biên tập bởi Mục Vụ Do Thái Lời Sự Sống Việt Nam.