“Ta sẽ khiến Si-sê-ra, là thống lãnh đạo binh vua Gia-bin, đến cùng người tại khe Ki-sôn, luôn với các xe cộ và cả quân lính của hắn; ta sẽ phó hắn vào tay ngươi. ” (Các Quan Xét 4: 7)
Với chiều dài 70 km, Ki-sôn là một trong những con sông dài nhất ở Israel. Khi nói về các địa điểm Kinh thánh được ghé thăm thường xuyên nhất ở Israel, sông Ki-sôn hiếm khi nằm trong danh sách 100 địa điểm hàng đầu. Tuy nhiên, hai câu chuyện đáng kinh ngạc và kịch tính từ Kinh thánh đã diễn ra ở đây.
Con sông bắt đầu từ núi Gilboa (gần Beit Shean) và tiếp tục đến Haifa, cuối cùng đổ ra biển Địa Trung Hải. Con sông đóng vai trò là biên giới giữa các bộ tộc A-se và Ma-na-se (xem Giô-suê 19:26. Các học giả nói “Shihorlibnath; khe Líp-nát” là một tên khác của sông Ki-sôn).
Sông Ki-sôn nổi tiếng nhất là nơi diễn ra trận chiến giữa Ba-rác & Đê-bô-ra và tướng của quân Ca-na-an là Si-sê-ra ( Các quan xét 4 ). Trong suốt 20 năm, Vị tướng Si-sê-ra cực kỳ mạnh mẽ, người chỉ huy một đội quân sở hữu 900 cỗ xe Sắt (tương đương cổ xưa có 900 chiếc xe tăng mạnh nhất) đã đàn áp người dân Do Thái. Khi đó, Đê-bô-ra vừa là nữ tiên tri vừa là thẩm phán. Cô ấy đã gọi Ba-rác (chồng của cô ấy theo một số nguồn trong truyền thống Do Thái), người đang ở Kê-đe, đến thăm cô ấy.
Đê-bô-ra gọi Ba-rác để tiết lộ lời tiên tri của Đức Chúa Trời rằng dân tộc Do Thái sẽ chiến đấu chống lại Si-sê-ra và chiến thắng. Ba-rác được chỉ định tập hợp 10.000 quân đến núi Tha-bô trong khi Đức Chúa Trời sẽ dẫn Si-sê-ra và quân đội của ông tiến vào sông Ki-sôn, bề ngoài là để tấn công quân Do Thái. Tuy nhiên, trên thực tế, ông đang bị dẫn đi bởi Chúa (theo truyền thống Do Thái thì , Đức Chúa Trời thậm chí còn khiến Si-sê-ra phớt lờ lời khuyên của các nhà chiêm tinh, những người nói với ông rằng đó là một cái bẫy).
Thật vậy, người ta đã nói với tướng quân Si-sê-ra rằng Barak và người của ông đang ở trên núi Tha-bô, và ông đã dẫn quân vào sông Ki-sôn. Khi Ba-rác xuống núi tấn công, Đức Chúa Trời đã khiến người của Si-sê-ra hoảng sợ và bối rối. Đức Chúa Trời cũng khiến người Ca-na-an bị mắc kẹt ở sông Ki-sôn (Các quan xét 5:21). Theo các nguồn tin của người Do Thái thì Đức Chúa Trời đã thực hiện một phép lạ và khi người Ca-na-an tiến vào con suối vốn thường nông và chảy chậm thì Ngài đã khiến dòng sông trở thành một dòng nước dữ dội, khiến một số người mắc kẹt và cuốn trôi những người khác. Nhưng khi những người Do Thái bước vào, họ chỉ trải qua những ảnh hưởng của một con suối nông cạn, ngoan ngoãn. Người của Ba-rác sau đó tàn sát phần còn lại của quân đội của Si-sê-ra và phá hủy chiến xa của ông ta (bản thân Si-sê-ra bỏ chạy và bị Gia-ên quấn lấy và giết chết).
Câu chuyện lớn thứ hai xảy ra bên dòng sông này, liên quan đến Tiên tri Ê-li (xem Các Vua 18). Trên Núi Cạt -mên gần đó, Ê-li đã thách thức 450 tiên tri giả của thần Ba-anh nơi mà cả ông và họ đều sẽ dâng của lễ trên bàn thờ. Đức Chúa Trời đã thực hiện một phép lạ, và một ngọn lửa từ trên trời giáng xuống và thiêu rụi sự hy sinh của Ê-li. Sau khi Ê-li đã chứng minh họ là tiên tri giả, ông ra lệnh bắt họ và đưa xuống khe Ki-son(ngay dưới chân núi) để giết (I Các Vua 18:40).
KI-SÔN NGÀY NAY.
Vào thời hiện đại (đặc biệt là xung quanh thành phố công nghiệp Haifa), con sông đã từng bị ô nhiễm nặng nhất ở Israel, do các trung tâm chất thải công nghiệp gần đó đã làm ô nhiễm dòng sông với chất độc. Trong thập kỷ trước, chính phủ Israel đã đầu tư số tiền lớn để làm sạch dòng sông, và một công viên xinh đẹp đã được xây dựng. Điều này đã biến nơi từng là một trong những phần bẩn nhất của dòng sông, thành một nơi thú vị để ghé thăm! Vào năm 2019, một công viên lớn khác dọc theo sông đã được phê duyệt và sau khi hoàn thành sẽ có đường dành cho xe đạp, khu vườn xinh đẹp, nhà hàng, cơ sở thể thao và câu lạc bộ chèo thuyền!
Biên tập bởi Mục Vụ Do Thái Lời Sự Sống Việt Nam