Hôm nay, thứ tư, ngày 11 tháng 5 năm 2022 nhằm ngày 10 tháng Iyar năm 5782 theo lịch Do Thái Giáo. Theo truyền thống Do Thái thì hôm nay chính là ngày mà thầy tế lễ thượng phẩm Hê-li đã chết sau khi biết Hòm Giao Ước đã bị quân Phi-li-tin cướp mất ( I Sa-mu-ên 4:12-18 ).
Cũng theo truyền thống Do Thái thì Hê-li là người thứ 13 trong hàng “Shoftim” tức là các thẩm phán . Hê-li chính là hậu duệ của Y-tha-ma, con trai thứ tư và là con trai út của Thầy tế lễ thượng phẩm A-rôn ( Các con trai của A-rôn được lựa chọn trong Xuất 28:1; I Sử ký 24:2 “Na-đáp và A-bi-hu chết trước cha của chúng và không có con; nên Ê-lê-a-sa và Y-tha-ma làm chức thầy tế lễ.” ).
Hê-li đã trở thành thầy tế lễ thượng phẩm ( Kohen Godol) sau cái chết của Phi-nê-a, con trai của Ê-lê-a-sa , anh trai của Y-tha-ma. Chúng ta không được biết tại sao Hê-li lại kế vị Chức Tư Tế Tối Cao, thay vì con trai của Phi-nê-a. Hậu duệ cuối cùng của dòng dõi Y-tha-ma làm thầy tế lễ là “A-hi-gia, con trai A-hi-túp, anh của Y-ca-bốt, con trai Phi-nê-a, cháu Hê-li, mặc áo ê-phót, làm thầy tế lễ tại Si-lô” ( I Sa-mu-ên 14:3 ) . A-bi-tha là thầy tế lễ thượng phẩm dưới triều đại vua Đa-vít . Tuy nhiên, ông đã bị trục xuất bởi Vua Sa-lô-môn vì đứng về phía A-đô-ni-gia , anh trai cùng cha khác mẹ của Sa-lô-môn, người đã cố gắng giành lấy ngai vàng ( I Các vua 1:7; II Các vua 2:27 ). Sau đó, chức thầy tế lễ tối cao lại trở lại dòng dõi của Ê-lê-a-sa con trai của A-rôn.
Hê-li cũng là người duy nhất trong những ngày đầu tiên trong lịch sử dân tộc Do Thái đội hai vương miện, vì ông vừa là Thẩm phán (Shofet) vừa là thầy tế lễ thượng phẩm. Hê-li trở thành thẩm phán ở tuổi 58, sau cái chết của Sam-sôn ( Shimshon ) vào năm 2830 (hoặc 2831), giữ chức vụ này trong bốn mươi năm, cho đến khi cái chết bi thảm của ông ở tuổi 98 ( I Sa-mu-ên 4:18 ).
Về bản chất thầy tế lễ Hê-li là một người tốt bụng, và Hê-li được mọi người yêu quý bởi những người tìm đến ông để được hướng dẫn về tâm linh. Cậu bé Samuel đặc biệt gắn bó với thầy tế lễ Hê-li, và trung thành làm theo chỉ dẫn của thầy tế lễ Hê-li ( I Sa-mu-ên 3 ). Thầy tế lễ Hê-li tự hào về Sa-mu-ên hơn là về hai người con trai của mình, hai con trai của ông là Hóp-ni và Phi-nê-a tiếc là đã không theo bước chân của cha họ. Lợi dụng địa vị đặc quyền của mình, họ đã làm suy thoái chức tư tế trong mắt dân sự bằng cách hối lộ và tham nhũng. Hê-li đã quở trách các con trai của mình, nhưng dường như không đủ mạnh mẽ.
Kinh Thánh cho biết về cái chết của ông và hai con trai mình như sau : Khi dân Y-sơ-ra-ên và dân Phi-li-tin giao chiến với nhau, dân sự đã đem hòm giao ước đến chiến trường. Dân Phi-li-tin đã run sợ khi biết hòm giao ước đã đến, dầu vậy vì tội lỗi dân sự mà hòm giao ước đã bị người Phi-li-tin cướp mất.
“Vậy, dân Phi-li-tin chiến đấu, và Y-sơ-ra-ên bị bại, mỗi người chạy trốn về trại mình. Ấy là một sự bại trận lớn lắm; ba vạn lính bộ trong Y-sơ-ra-ên bị ngã chết. Hòm của Đức Chúa Trời bị cướp lấy, còn hai con trai Hê-li, là Hóp-ni và Phi-nê-a, đều chết.” ( I Sa-mu-ên 4:10-11 ).
“Một người Bên-gia-min chạy trốn khỏi giặc, đến tại Si-lô nội ngày đó, quần áo rách ra, đầu đóng bụi cát. Khi người ấy đến, Hê-li đương ngồi trên ghế mình tại bên mé đường, trông đợi cách áy náy; vì lòng Hê-li run sợ về hòm của Đức Chúa Trời. Người ấy vào thành báo tin đó, cả thành bèn kêu la lên. Hê-li nghe tiếng la nầy thì nói: Sự ồn ào nầy là chi? Tức thì người đó lật đật báo tin cho Hê-li.
Vả, Hê-li đã chín mươi tám tưổi, mắt đui, không thế thấy được. Người đó nói cùng Hê-li rằng: Tôi là người ở chiến trường đến, ngày nay tôi được thoát khỏi cơn trận. Hê-li hỏi rằng: Hỡi con, đã xảy ra làm sao? Sứ giả tiếp rằng: Y-sơ-ra-ên đã chạy trốn trước mặt dân Phi-li-tin; dân sự bị đại bại. Lại, hai con trai của ông, là Hóp-ni và Phi-nê-a, đã chết, và hòm của Đức Chúa Trời đã bị cướp lấy. Người vừa nói đến hòm của Đức Chúa Trời, thì Hê-li ngã ngửa xuống khỏi ghế mình ở bên phía cửa, gãy cổ và chết; vì người đã già yếu và nặng nề. Người đã làm quan xét cho Y-sơ-ra-ên trong bốn mươi năm.” ( I Sa-mu-ên 4:12 -18 ). Và ngày hôm nay trong lịch sử Kinh Thánh chính là ngày đó.
Biên tập bởi Mục Vụ Do Thái Lời Sự Sống Việt Nam.