Nếu bạn đã từng đến Bức tường than khóc vào tối thứ Sáu bạn sẽ thấy ở đấy có một tình yêu ngây ngất dành cho Đức Chúa Trời cuộn quanh quảng trường ngoài trời, với những người Do Thái dù họ thuộc bất cứ thành phần nào thì khuôn mặt của họ luôn rạng rỡ với sự tôn nghiêm và thuần khiết của lễ Shabbat sắp đến. Mọi người đang lắc lư ở một góc, một số đang nhảy múa, những người khác đang chúc phúc, trong khi những người khác đang suy gẫm lời Chúa hoặc đang cầu nguyện.
Tình yêu và niềm vui ở tại đó rất hữu hình, nó dễ lây lan và rất đẹp.
Với người Do Thái thì những tổ phụ của người Do Thái “Áp-ra-ham, Y-sác, Gia-cốp” không phải là những nhân vật biệt lập trong lịch sử mà họ chính là nguồn cảm hứng, chỉ dẫn và trao quyền cho mọi thời đại. Cụ thể hơn, mỗi người trong số ba tổ phụ tiêu biểu cho một điều gì đó độc đáo, một “thương hiệu” cụ thể mà sau đó đã in sâu vĩnh viễn vào DNA của người Do Thái.
“Danh hiệu” của Áp-ra-ham và Y-sác là gì?
Áp-ra-ham là hình mẫu của chesed , thường được dịch là “lòng tốt/tình yêu thương”. Ngược lại, Isaac là nguyên mẫu của gevurah , thường được dịch là “kiềm chế/kỷ luật”. Gia cốp đại diện cho đặc điểm thứ ba của “ tiferet— vẻ đẹp/sự tổng hợp/sự đồng cảm.” “Cội nguồn” thực sự của những đặc điểm này là khi chúng tồn tại trong hình ảnh siêu nhiên của chính Đức Chúa Trời, và từ đó, chúng được thể hiện trong thân phận con người. Vì vậy, đặc điểm siêu nhiên của Đức Chúa Trời là chesed được thể hiện trong Áp-ra-ham, trong khi đặc điểm siêu phàm của Ngài là gevurah được thể hiện trong Y-sác.
Như chúng ta biết lòng tốt và tình yêu thương rất khác với kỷ luật và sự kiềm chế. Trên thực tế, về cơ bản chúng đối lập nhau. Tử tế và yêu thương là mở rộng trái tim của bạn, tiếp cận và cho đi một cách tự do. Một người yêu thương thường hướng ngoại, luôn tìm cách thu hút nhiều người hơn vào vòng tay của mình.
Kỷ luật và kiềm chế không thể khác hơn. Đó là khi bạn cảm thấy cá nhân và hướng nội, phân biệt đối xử và sáng suốt, ngần ngại chia sẻ với người khác và mong muốn thấm nhuần trong chính mình.
Đúng với bản chất hướng ngoại của mình, tình yêu của Áp-ra-ham không bị kiềm chế và không bị kiềm chế. Đó cũng là lý do tại sao Áp-ra-ham luôn di chuyển xung quanh, chia sẻ nhận thức về Đức Chúa Trời.
Y-sác thì ngược lại. Y-sác cũng đam mê như cha mình, nhưng từ một nơi kỷ luật, kiềm chế và đáng sợ. Đó là bản chất của Y-sác, và nó thể hiện trong mối quan hệ của Y-sác với Đức Chúa Trời và mối quan hệ của Y-sác với những người khác. Cách tiếp cận của Y-sác thiên về nội tâm, cân nhắc và thận trọng hơn.
Tất nhiên, con đường của Y-sác gần như không phổ biến như của Áp-ra-ham và Y-sác không có nhiều người đi theo. Không giống như cha mình, Y-sác không thực sự rời khỏi nhà của mình, thích ở yên một chỗ và tiếp xúc với những đối tượng chọn lọc hơn, những người coi trọng mọi thứ.
Cả Áp-ra-ham và Y-sác đều đào giếng: Họ tham gia vào hoạt động làm lộ nước—đại diện cho sự sống, năng lượng và sự tốt lành—bên dưới mọi vật. Cách tiếp cận của Áp-ra-ham rộng hơn nhiều, trong khi cách tiếp cận của Y-sác thận trọng hơn, nhưng đó là cùng một mục tiêu: đào sâu bên dưới bề mặt và tìm thấy điều tốt lành.
Thật kỳ lạ, Sáng thế ký 26:12-22 cho chúng ta biết về nỗ lực đào giếng của Áp- ra-ham “Mấy cái giếng lúc trước đầy tớ của Áp-ra-ham, cha người, đã đào, bây giờ đều bị dân Phi-li-tin lấp đất lại hết.” Tất cả những giếng mà Áp-ra-ham đào đều bị lấp lại còn “Y-sác bèn đào lại mấy cái giếng người ta đã đào trong đời Áp-ra-ham, cha mình, mà bị dân Phi-li-tin lấp đất lại khi Áp-ra-ham qua đời, và đặt tên mấy giếng đó như tên của cha mình đã đặt.”
Mãi cho đến một thế hệ sau, Y-sác mới có thể khai quật những cái giếng mà cha anh đã đào và duy trì hoạt động thành công của chúng.
Tình yêu và đam mê không kiềm chế thoạt nhìn có vẻ tuyệt vời, nhưng rất dễ bị hư hỏng.
Một thứ khó nắm bắt và kỳ diệu mà chúng ta gọi là “tình yêu”: nó cần kỷ luật. Tình yêu cần công việc. Tình yêu cần sự hướng dẫn, ranh giới, sự tôn trọng và rất nhiều vị tha. Nếu nó tự do và vui vẻ, may rủi không có ranh giới, nó sẽ nhanh chóng trở thành chủ nghĩa khoái lạc, vụ lợi và đồi trụy.
Các giếng của Áp-ra-ham rất thú vị, nhưng cuối cùng, chúng bị lấp đi. Sự kiềm chế có chủ ý của Y-sác là thứ định nghĩa tình yêu, đặt ra các giới hạn và hướng dẫn cho tình yêu đó—và khiến nó tồn tại mãi mãi.
Vì vậy, hãy yêu, yêu một cách tự do, và hơn hết là… yêu một cách khôn ngoan.
Biên tập bởi Mục Vụ Do Thái Lời Sự Sống Việt Nam.