Những cuốn sách Maccabees ( Có hai sách Maccabees) kể về câu chuyện của lễ hội Hanukkah đã không được đưa vào Kinh thánh tiếng Do Thái ( Kinh Thánh Do Thái chính là phần Cựu Ước trong Kinh Thánh Tin Lành )- nhưng chúng nằm trong cuốn Công giáo. Người Tin Lành gọi những cuốn sách này là ngụy kinh.
Sách Maccabee thứ nhất và thứ hai chứa đựng những tường thuật chi tiết về các trận chiến của Judah Maccabee và những người anh em của ông để giải phóng Judea khỏi ách thống trị của ngoại bang. Những cuốn sách này bao gồm những tài liệu tham khảo sớm nhất về câu chuyện về Hanukkah và việc tái cung hiến Đền thờ, bên cạnh câu chuyện nổi tiếng về người mẹ và bảy người con trai của bà. Nhưng hai cuốn sách này không có trong Kinh thánh tiếng Do Thái .
Để bắt đầu giải quyết câu hỏi này thì điều quan trọng là phải hiểu sự hình thành của quy điển Kinh thánh tiếng Do Thái. Từ "canon" có nguồn gốc từ tiếng Hy Lạp và có nghĩa là "tiêu chuẩn" hoặc "đo lường". Khi đề cập đến từ kinh điển thì “canon” được sử dụng để chỉ một bộ sưu tập các tác phẩm được coi là có thẩm quyền trong một nhóm tôn giáo cụ thể. Đối với người Do Thái, Kinh thánh chính điển bao gồm những cuốn sách được tìm thấy trong Tanach (Kinh thánh tiếng Do Thái và là Cựu Ước trong Tin Lành).
Quá trình phong thánh cho Kinh thánh tiếng Do Thái thường gắn liền với Hội đồng Jamnia (tiếng Do Thái: Yavneh), vào khoảng năm 90 CN Giáo sĩ Yochanan ben Zakkai đã trốn thoát khỏi Jerusalem trước khi nó bị phá hủy và được phép xây dựng lại một căn cứ của người Do Thái ở Jamnia. Chính tại đó, nội dung của kinh điển Kinh thánh tiếng Hê-bơ-rơ có thể đã được thảo luận và chính thức chấp nhận.
Có nhiều cách khác nhau để giải thích việc loại trừ các sách ngụy thư. Một trong những cách đó cho rằng chỉ những cuốn sách được viết nguyên gốc bằng tiếng Do Thái mới được xem xét đưa vào quy điển. Tuy nhiên, Sách Đa-ni-ên , mặc dù nằm trong kinh điển, nhưng phần lớn được viết bằng tiếng A-ram . Vấn đề thậm chí còn rắc rối hơn là việc các học giả tin rằng Sách Maccabees Thứ Nhất thực sự được viết nguyên thủy bằng tiếng Do Thái, do đó đáp ứng tiêu chí ngôn ngữ để đưa vào – tuy nhiên nó lại không có trong quy điển Kinh Thánh.
Một giả thuyết khác để giải thích việc bỏ sót hai Sách Maccabees đầu tiên dựa trên niên đại của các tài liệu này. Mặc dù người ta thường cho rằng quy điển Kinh thánh đã được chính thức hóa tại Jamnia, nhưng có một số suy đoán rằng danh sách các sách được chấp nhận đã tồn tại từ rất lâu trước đó. Nói cách khác, có lẽ việc tập hợp các giáo sĩ Do Thái tại Jamnia đã thừa hưởng một danh sách các tài liệu đã được công nhận một cách không chính thức là kinh điển và chỉ đơn giản là chính thức hóa danh sách này.
Nếu điều này là đúng, thì thời điểm tương đối muộn của cuộc nổi dậy Maccabean sẽ khiến nó không được đưa vào danh sách đã được chấp nhận trước đó. Nó sẽ là một cuốn sách quá “mới” để xem xét nghiêm túc, vì nó không có lịch sử đặt nền tảng cho nó một cách an toàn trong truyền thống. Tuy nhiên, lý thuyết này bị suy yếu nghiêm trọng khi so sánh với Sách Đa-ni-ên, vì khi sách Đa-ni-ên được đưa vào tiêu chuẩn Kinh thánh mặc dù thực tế là hầu hết các học giả đều xác định niên đại của sách sau này là vào thời điểm xảy ra cuộc nổi dậy của người Maccabean vào khoảng năm 165 TCN – theo một cách khác. từ, đến thời điểm của câu chuyện liên quan trong Sách Maccabees.
Cũng có ý kiến cho rằng việc loại trừ Sách Maccabees có thể bắt nguồn từ sự cạnh tranh chính trị tồn tại vào cuối Thời kỳ Đền thờ Thứ hai giữa người Sa-đu-sê và người Pha-ri-si . Người Sa-đu-sê, lớp thầy tế lễ phụ trách Đền thờ, đã công khai bác bỏ những cách giải thích bằng miệng mà người Pha-ri-si, lớp người tiền Ra-bi, công khai cổ xúy. Maccabees là một gia đình thầy tế lễ, trong khi các giáo sĩ Do Thái, những người có thể đã xác định hình thức cuối cùng của quy điển Kinh thánh tại Jamnia là hậu duệ của những người Pha-ri-si. Có thể nào việc loại bỏ Sách Maccabees là một trong những cứu cánh cuối cùng trong trận chiến giữa người Pha-ri-si và người Sa-đu-sê? Liệu các giáo sĩ Do Thái ở Jamnia có khuynh hướng phong thánh cho một tài liệu ca ngợi rõ ràng gia đình Hasmonean linh mục không?
Có lẽ câu trả lời nằm nhiều hơn trong lĩnh vực thực dụng và chính trị. Sách Maccabees mô tả cuộc nổi dậy do gia đình Maccabean lãnh đạo chống lại vua Syria, Antiochus Epiphanes . Vài thế kỷ sau, các học giả Do Thái thấy mình ở Jamnia với Ngôi đền bị phá hủy và Jerusalem bị mất. Hoàn cảnh của họ là kết quả của cuộc nổi dậy thất bại của chính họ chống lại người La Mã.
Có lẽ họ cảm thấy không khôn ngoan khi quảng bá một văn bản báo trước kết quả thành công của một cuộc nổi dậy của người Do Thái. Nó có thể đã gây ra một mối đe dọa cả bên trong và bên ngoài. Người La Mã chắc chắn sẽ không hài lòng với việc phổ biến một văn bản như vậy, vì rất có thể nó sẽ giới thiệu lại khái niệm nổi dậy cho một bộ phận dân chúng đang cố gắng sống sót một cách tuyệt vọng sau kết quả tàn khốc do những nỗ lực thất bại của chính họ. Trớ trêu thay, chính cuộc đấu tranh bên trong/bên ngoài này lại nằm ở cốt lõi của câu chuyện Hanukkah, và có lẽ chính cuộc đấu tranh này diễn ra một lần nữa trong lịch sử đã ngăn cản các văn bản cơ bản về Hanukkah được đưa vào kinh điển.
Mặc dù Sách Maccabees không được nằm trong Kinh thánh tiếng Do Thái, nhưng chúng vẫn có giá trị. Tuy nhiên, ngay cả điều này cũng khó trong bối cảnh Do Thái truyền thống, do một tầng lịch sử khác. Maccabee thứ nhất và thứ hai được đưa vào bản Septuagint, bản dịch tiếng Hy Lạp của Kinh thánh tiếng Do Thái ban đầu được chuẩn bị cho cộng đồng Do Thái ở Alexandria. Tuy nhiên, bản Septuagint đã trở thành phiên bản Kinh thánh chính thức của Giáo hội Cơ đốc non trẻ. Khi điều này xảy ra, bản chất có thẩm quyền của nó đã bị cộng đồng Do Thái bác bỏ. Trớ trêu thay, Sách Maccabees vẫn tồn tại vì chúng đã trở thành một phần của kinh điển Kitô giáo, nếu không thì chắc chắn chúng đã bị thất lạc trong nhiều thế kỷ. Nhưng một khi sự phong thánh của Cơ đốc giáo này xảy ra, những cuốn sách này đã bị thất lạc trong thế giới Do Thái trong nhiều thế kỷ.
Ngày nay, cộng đồng Do Thái lại quan tâm đến những cuốn sách này. Những sinh viên nghiên cứu lịch sử Do Thái và văn học Do Thái nhận ra giá trị của những tài liệu này đã dày công ghi lại các chi tiết, sự kiện và tính cách của một thời kỳ quan trọng trong lịch sử Do Thái. Mặc dù không được coi là một phần của kinh điển trong bất kỳ cộng đồng Do Thái nào, những cuốn sách một lần nữa được đọc và nghiên cứu để giúp làm phong phú thêm sự hiểu biết và lễ kỷ niệm Hanukkah của người Do Thái.
Biên tập bởi Mục Vụ Do Thái Lời Sự Sống Việt Nam.