Thứ ba, ngày 18 tháng 4 năm 2023 năm nay chính là ngày 27 tháng Nissan năm 5783 theo lịch Do Thái Giáo. Theo đó thì vào mùa hè năm 1942, khoảng 300.000 người Do Thái bị trục xuất khỏi Warsaw đến Treblinka. Khi có các báo cáo về vụ giết người hàng loạt ở khu ổ chuột Warsaw, một cuộc kháng chiến có tổ chức bắt đầu hình thành.
Vào ngày 14 tháng Nissan năm 1943, 35.000 người Do Thái còn lại ở Khu ổ chuột Warsaw (từ 450.000 người ban đầu) đã tổ chức một cuộc nổi dậy có tổ chức và đánh lui Đức Quốc xã khi Đức Quốc xã bắt đầu tiêu diệt tất cả người Do Thái.
Để tưởng nhớ cuộc nổi dậy, chính phủ Israel đã chỉ định ngày 27 tháng Nissan là "Ngày tàn sát và dũng cảm" chính thức của mình, và trong nhiều cộng đồng Do Thái, ngày này được coi là ngày tưởng niệm Holocaust hàng năm .
Tên đầy đủ của ngày tưởng niệm các nạn nhân của Holocaust (thảm họa diệt chủng) là " Yom Hashoah Ve-Hagevurah " - nghĩa đen là “Ngày của sự tưởng niệm thảm họa diệt chủng và ngày của những anh hùng”. Yom Hashoah được bắt đầu vào ngày thứ 27 trong tháng Nisan - một tuần sau ngày thứ bảy của Lễ Vượt Qua , và một tuần trước Yom Hazikaron (Ngày tưởng niệm những người lính đã ngã xuống của Israel). Nếu ngày 27 của tháng Nisan rơi vào thứ sáu hoặc chủ nhật, thì Yom Hashoah được chuyển sang một ngày để tránh trùng với ngày Shabbat . (.Lịch Do Thái được cố định để ngày 27 không bao giờ rơi vào chính Shabbat.)
Ngày Yom Hashoah được chọn bởi Knesset (Quốc hội Israel) vào ngày 12 tháng 4 năm 1951. Tên đầy đủ của nó trở thành một đạo luật chính thức được ban hành bởi Knesset vào ngày 19 tháng 8 năm 1953. Mặc dù ngày được thành lập bởi chính phủ Israel nhưng nó đã trở thành một ngày được tưởng niệm bởi các cộng đồng và cá nhân Do Thái trên toàn thế giới.
Sự kiện hàng năm này được mở đầu bằng một buổi lễ tại Đài tưởng niệm Thảm sát Yad Vashem. Sáu người sống sót sau Holocaust sẽ thắp sáng sáu ngọn đuốc để tượng trưng cho sáu triệu người Do Thái bị sát hại.
Vào ngày này người Do Thái sẽ kéo còi trong vòng hai phút để tiếp tục tưởng niệm cho sự kiện này. Cả đất nước Israel sẽ tạm dừng mọi công việc, người đi bộ và các tài xế sẽ tấp vào lề đường để tưởng nhớ các nạn nhân. Các quán cà phê và nhà hàng sẽ đóng cửa để tôn trọng sáu triệu Do Thái đã mất.
Thuật từ Holocaust bắt nguồn từ tiếng Hi Lạp halekaustann (ηολόκαυστον), nghĩa là "thiêu (kaustos) rụi (holos)" sinh tế hiến dâng cho một thần linh. Theo Từ điển tiếng Anh Oxford, từ đầu năm 1942 Holocaust đã được dùng để chỉ cách Hitler đối xử với người Do Thái. Đến cuối thập niên 1970, thuật từ này mang ý nghĩa qui ước được dùng để chỉ cuộc tàn sát diệt chủng của Quốc xã. Một thuật từ trong Kinh Thánh, Shoa (שואה), đọc là Shoah hoặc Sho’ah, trong tiếng Hebrew nghĩa là "thảm họa", kể từ đầu thập niên 1940 trở nên thuật từ chuẩn trong tiếng Hebrew để chỉ cuộc thảm sát này. Đây là một cuộc diệt chủng do Đức Quốc xã cùng với các bè phái khác tiến hành điều này dẫn tới cái chết của khoảng 6 triệu người Do Thái.
Một số nhà sử học sử dụng định nghĩa Holocaust còn bao gồm cả năm triệu nạn nhân không phải Do Thái thiệt mạng vì các cuộc thảm sát của Đức Quốc xã, qua đó nâng tổng số nạn nhân lên khoảng 11 triệu người. Hoạt động tàn sát diễn ra trên toàn Đức Quốc xã và các vùng lãnh thổ bị quốc gia này chiếm đóng.
Trong giai đoạn từ năm 1941 đến năm 1945, người Do Thái đã bị sát hại một cách có hệ thống trong một cuộc diệt chủng có quy mô lớn đứng hàng đầu trong lịch sử thế giới.Đây là chương trình hành động tổng thể do chế độ Quốc xã thực hiện: đàn áp, tiêu diệt những nhóm sắc tộc và chính trị đối lập tại châu Âu. Mọi bộ phận của chính quyền Đức đều tham gia cung ứng hỗ trợ và hành động, điều này đã biến Đế chế Thứ ba thành "một nhà nước diệt chủng". Các thành phần nạn nhân khác bao gồm người Di-gan, người Slav, tù binh chiến tranh Liên Xô, những người khuyết tật về tinh thần và thể trạng….Tổng cộng, đã có khoảng 11 triệu người bị sát hại, trong đó bao gồm khoảng một triệu trẻ em Do Thái. Ước tính có khoảng 200.000 cá nhân được cho là thủ phạm gây ra Holocaust.
Không nghi ngờ gì nữa khi ngày này có ý nghĩa to lớn đối với người Do Thái trên toàn thế giới. Chúng ta nguyện cầu để những điều tương tự không bao giờ xảy ra một lần nữa trên thế giới này.
Mục vụ Do Thái Lời Sự Sống Việt Nam.