Tính ưu việt của sự sống con người là nguyên tắc cơ bản của luật Do Thái và là giá trị cốt lõi của truyền thống Do Thái. Một trong những nguyên tắc cơ bản nhất trong luật Do Thái là mạng sống con người được đặt lên hàng đầu. Hầu như bất kỳ điều răn tôn giáo nào cũng có thể bị phá vỡ để cứu mạng sống con người.
Trong khi Kinh Torah giải thích rất nhiều cho chúng ta biết một số điều răn quan trọng như thế nào, thì phần mở đầu của Kinh Torah báo trước rằng việc cứu mạng con người sẽ quan trọng hơn: “Đức Chúa Trời dựng nên loài người như hình Ngài; Ngài dựng nên loài người giống như hình Đức Chúa Trời; Ngài dựng nên người nam cùng người nữ.” (Sáng thế ký 1:27) Rõ ràng, sự sống của con người là đặc biệt và duy nhất, và như Kinh Torah sẽ nói rõ sau này, nó đòi hỏi sự bảo tồn hơn bất cứ điều gì khác.
Ý tưởng này, được gọi là PIKUACH NEFESH , bắt nguồn từ hai nguồn chính. Một câu câu trong Lê-vi Ký 18:5: “Vậy, hãy giữ luật pháp và mạng lịnh ta, người nào làm theo, thì sẽ nhờ nó mà được sống: Ta là Đức Giê-hô-va.” Được xây dựng trong mỗi mitzvah ( Điều răn )- với một số ngoại lệ - là quyền ưu tiên hàng đầu của cuộc sống con người. Ví như điều răn “Hãy giữ ngày Sabát” - nếu bạn phải vi phạm luật pháp để thực hiện phẫu thuật cứu sống hoặc đưa ai đó đến bệnh viện, hãy làm điều đó.
Nhiều giáo sĩ Do Thái, chỉ áp dụng nguyên tắc này vào thực tiễn với trường hợp là một người đồng hương Do Thái. Qua nhiều thế kỷ, các giáo sĩ Do Thái đã có sự đồng thuận rằng mạng sống của những người không phải Do Thái cũng phải được cứu. Nhưng cốt lõi của sự hiểu biết đầu tiên này là ý tưởng rằng pikuach nefesh về cơ bản là một khái niệm của người Do Thái gắn liền với các điều răn chỉ áp dụng cho người Do Thái.
Bài đọc pikuach nefesh này của người do thai cho biết rõ ràng rằng các điều răn không phải là những hạn chế trong cuộc sống - mặc dù chúng có thể hạn chế hành động của chúng ta ở một mức độ nào đó - cũng không phải là kéo chúng ta ra khỏi cuộc sống. Đúng hơn, mitzvot được cho là giúp chúng ta có thể sống theo hình ảnh của Chúa ở mức tối đa có thể, trở thành một phần không thể thiếu của cuộc sống trên thế giới này.
Nguồn thứ hai, là từ Lê-vi-ký 24:22 “Bất luận khách ngoại bang hay là người trong xứ, các ngươi cũng phải dùng một luật lệ; vì ta là Giê-hô-va, Đức Chúa Trời của các ngươi..” Theo Talmud, câu này cho chúng ta biết rằng chúng ta có một điều răn tích cực để bảo toàn sự sống, ngay cả khi điều đó có nghĩa là vi phạm các điều răn về nghi lễ hoặc đạo đức khác. Ngược lại với việc là một ngoại lệ gắn liền với mọi điều răn, nguồn này cho chúng ta biết rằng việc cứu mạng tự nó là một điều răn tích cực.
Nahmanides nói rõ rằng điều này áp dụng cho cả dân ngoại cũng như người Do Thái. Tất cả chúng ta đều là con người được tạo dựng theo hình ảnh của Thiên Chúa. Dù là người Do Thái hay không, công dân hay người lạ, điều răn cứu mạng là ưu việt.
Sự hiểu biết mang tính cộng đồng này về pikuach nefesh dạy chúng ta rằng chúng ta không chỉ cử hành mitzvot như một sự khẳng định về sự sáng tạo của chúng ta theo hình ảnh của Chúa, mà còn là phương tiện để khẳng định rằng những người khác cũng được tạo ra theo hình ảnh của Chúa. Truyền thống của người Do Thái nhằm mục đích tạo ra một xã hội tôn vinh sự sáng tạo của toàn thể nhân loại.
Tất nhiên, không có gì trong đạo Do Thái đơn giản đến thế – và cũng không nên như vậy. Vì vậy, có những trường hợp ngoại lệ đối với pikuach nefesh. Talmud nói với chúng ta rằng một người không thể giết người khác để cứu lấy mạng sống của chính mình. Ngoại tình và thờ hình tượng cũng bị loại trừ;
Có một ngoại lệ quan trọng khác trong việc cứu mạng: Nếu phải lựa chọn giữa việc cứu mạng của chính bạn hoặc của người khác, hãy cứu mạng của bạn trước. Nếu bạn đang ở sa mạc và chỉ có một chai nước và bạn cần tất cả để tồn tại, hãy uống nước - ngay cả khi điều đó có nghĩa là bạn của bạn bị mắc kẹt mà không có nước và chết.
Do Thái Giáo cho rằng mọi người sống trong xã hội văn minh, dù là người Do Thái hay không phải Do Thái, đều phải tuân theo luật pikuach nefesh. Mạng sống của họ phải được cứu, ngay cả khi điều đó có nghĩa là vi phạm hầu hết các điều răn trọng tâm của đạo Do Thái.Đó là một cách để xem sự thánh thiêng của sự sống con người là trung tâm của truyền thống, xã hội và các giới răn của người Do Thái.
Biên tập bởi Mục vụ Do Thái Lời Sự Sống Việt Nam