Năm mới của người Do Thái được tính theo lịch dân sự của người Do Thái thường trùng vào khoảng tháng 9-10 Dương Lịch. Ngoài hai lịch đó thì các kỳ lễ và phong tục chính của người Do Thái thì được tính theo lịch do Chúa hướng dẫn cho người Do Thái và thường gọi đó là lịch Kinh Thánh hay lịch Do Thái Giáo. Theo đó, năm mới của người Do Thái thường vào tháng 7 như lịch Kinh Thánh hướng dẫn. Vậy nên, vào năm mới Do Thái có rất nhiều những kỳ lễ hội mà Kinh Thánh dặn bảo dân Do Thái phải giữ. Hầu hết các kỳ lễ đang có vào năm mới và cả hai tháng cuối năm, đầu năm đều là những gì Kinh Thánh quy định.
Vì vậy Tết Rosh Hashanah năm 5783 ( bắt đầu năm theo lịch của người Do Thái ) cũng là khởi đầu cho những “Ngày Thánh cao cả” và “Những ngày Ăn Năn” của người Do Thái. Đây là một kỳ lễ quan trọng của người Do Thái, trong truyền thống Do Thái thì kỳ lễ này thường kéo dài hai ngày, tập trung tại nhà hội để cầu nguyện, dành thời gian cho gia đình, cầu nguyện ăn năn trong lúc Đức Chúa Trời phán xét và viết cuộc sống của họ ra sao trong năm và viết sự phán xét của Ngài trong Sách Sự sống.
Vì kỳ lễ này trùng vào tháng 7 là tháng mà Chúa quy định giữ một kỳ lễ thổi kèn như trong Dân số ký 29 :1 chép “Ngày mồng một tháng bảy, các ngươi sẽ có sự nhóm hiệp thánh; chớ nên làm một công việc xác thịt nào; về phần các ngươi, ấy sẽ là một ngày người ta thổi kèn vậy.”. Vậy nên ngày lễ Rosh Hashanah, còn được gọi là Yom Teruah ( lễ thổi kèn ) một kỳ lễ quan trọng bậc nhất trong năm.
Nhưng Rosh Hashanah là gì và nó được tổ chức như thế nào? Đây là mọi thứ bạn cần biết.
ROSH HASHANAH LÀ GÌ?
Rosh Hashanah, như đã nói trước đó, là ngày lễ đánh dấu sự khởi đầu của năm lịch Do Thái . Cụ thể, nó đánh dấu sự kết thúc của Tháng Elul và bắt đầu Tháng của Tishrei. Tuy nhiên, thay vì chỉ là một ngày lễ kỷ niệm năm mới của người Do Thái, Rosh Hashanah có một vai trò nghiêm túc và trang trọng hơn nhiều khi là sự khởi đầu của Mười Ngày Ăn Năn , kéo dài ngày đầu tiên bắt đầu Rosh Hashanah cho đến Yom Kippur.
Những ngày này rất quan trọng vì chúng là thời điểm của sự chuộc tội và suy ngẫm, nơi người ta nói rằng teshuva ( ăn năn ) “hãy ăn năn” mọi tội lỗi để được Chúa ghi những điều tích cực nhất vào Sách Sự sống trong một năm sắp đến .
Chính vì điều này mà lời chào truyền thống được sử dụng trên Rosh Hashanah thay vì chỉ đơn giản nói " chag sameach " cho một “kỳ nghỉ vui vẻ”, thì theo truyền thống, mọi người thường nói " shana tova ", có nghĩa là “Chúc mừng năm mới”; “shana tova umetuka” có nghĩa là “Chúc một Năm Mới Hạnh phúc và Ngọt Ngào” ; “ketiva ve'hatima tova” có nghĩa là “Chúc bạn sẽ có những nhận xét tốt ( từ Đức Chúa Trời ) và niêm phong trong Sách Sự sống;” và “l'shana tova tikatevu ve'tihatemu”, có nghĩa là “chúc bạn được khắc ghi và niêm phong trong một năm tốt lành”.
Tuy nhiên, khi Rosh Hashanah kết thúc, lời chào truyền thống là “gmar hatima tova” có nghĩa là “chúc bạn có một dấu ấn cuối cùng tốt đẹp trong Sách Sự Sống” cho đến khi Yom Kippur kết thúc.
Nhưng cách khác, người ta có thể nói Happy Rosh Hashanah .
THỰC PHẨM TRUYỀN THỐNG VÀ BIỂU TƯỢNG CỦA ROSH HASHANAH LÀ GÌ?
Có một vài món ăn truyền thống gắn liền với Rosh Hashanah trong đó được biết đến nhiều nhất là táo và mật , mang ý nghĩa báo hiệu một năm mới hạnh phúc và ngọt ngào. Tuy nhiên, có những loại khác, chẳng hạn như bánh mì challah tròn, lựu và ăn đầu cá.
Tất cả món ăn này liên quan đến một truyền thống khác trong Rosh Hashanah: Các loại thực phẩm biểu tượng được gọi là SIMANIM , được ăn tại nơi được gọi là Rosh Hashanah seder . Những loại simanim này có thể khác nhau giữa các gia đình, nhưng một số thực phẩm thường thấy bao gồm củ cải đường, bí ngô, đậu, tỏi tây, bầu bí, rau bina và chà là. Chúng hầu hết đều có nguồn gốc từ Kinh Talmud.
Một truyền thống khác là ăn một loại trái cây mới hoặc một loại thực phẩm nào đó để chắc chắn rằng người ta có thể nói lời chúc phúc SHEHEHIYANU .
NHỮNG LỜI CẦU NGUYỆN CỦA ROSH HASHANAH LÀ GÌ?
Thời gian cầu nguyện cho Rosh hashanah rất dài, kéo dài trong vài giờ. Không giống như hầu hết các năm, việc hát lặp lại của các hazzan (cantor; người dẫn hát ) của lời cầu nguyện phước lành “Shmona Esrei” không lặp lại từng từ một cùng những lời cầu nguyện. Đúng hơn, phần lặp lại dài hơn nhiều, bao gồm một số bài hát dài và công phu và những lời cầu nguyện nghiêm túc.
Bài thơ trung tâm của các buổi lễ cầu nguyện của cả Rosh Hashanah và Yom Kippur là Unetanneh Tokef “hãy để chúng tôi nói lời tuyệt vời” là “một trong những tác phẩm gây xúc động nhất trong toàn bộ phụng vụ của Những ngày Kinh hoàng.” . Lời của bài hát phục vụ “Piyyut” này phản ánh bản chất kinh hoàng và vĩnh cửu của Đức Chúa Trời, nỗi sợ hãi trước sự phán xét khi số phận của chúng ta bị phong ấn và cách chúng ta bất lực trước Chúa và cầu xin lòng thương xót.
Nhưng chắc chắn, phần nổi tiếng nhất của những lời cầu nguyện của Rosh Hashanah là việc thổi Shofar. Đây là nơi bắt nguồn tên khác của ngày lễ, Yom Teruah. Theo truyền thống, mỗi ngày Rosh Hashanah được nghe thấy tổng cộng 100 lần thổi Shofar. Các lần thổi được gọi như sau :
Tekiah, nơi Shofar được thổi một lần cho một lần duy nhất
Shevarim, nơi Shofar được thổi ba lần trong ba lần ngắn hơn
Teruah, nơi Shofar được thổi chín lần trong chín lần rất ngắn và nhanh
Tekiah gedolah, nơi Shofar được thổi cho một lần duy nhất kéo dài rất dài.
Thổi shofar là cực kỳ quan trọng và người ta có nghĩa vụ phải nghe chúng như một phần nghĩa vụ của họ đối với Rosh Hashanah. Tuy nhiên, họ không thổi một ngày khi Rosh Hashanah rơi vào tay Shabbat.
Một nghi lễ quan trọng khác của Rosh Hashanah là tashlich , khi bánh mì được nghi lễ ném vào một thau nước để xóa bỏ tội lỗi của chúng ta theo nghi thức.
Biên tập bởi Mục Vụ Do Thái Lời Sự Sống Việt Nam.